CEVAP:

Tabip Abdurrahman İbn Nasru’l-Mausılî (12541330), Saray’da tıp başta olmak üzere birçok ilimle uğraşmıştır. Kaynaklarda Bulgar şehrinde Mesud adlı birinin astronomi ile uğraştığı, namaz saatlerini belirlemeye çalıştığı kaydedilmiştir. 1354’te Gülistan şehrinde Kemaleddin Türkmenî, ünlü Harezmli ilim adamı Mahmud İbn Ömer el-Çagminî’nin astrolojiye dair eseriyle ilgili kendi yorumlarını kaleme almıştır. Arap tarihçisi el-Ömerî, kendi eserinde coğrafya ilmi ile uğraşan Harezmli tüccar Nugman el-Harezmî’den bahsetmektedir. Mahmud el-Bulgarî ise 1358’de Nahcu’lFaradis adlı din ve tıpa dair bir çalışma kaleme almıştır.
İslam alimlerinden Ebu’rRecai Muhtar İbn Mahmud ezZahidî ise 1259’da yapmış olduğu çalışmasına Berke Han’ın unvanı olan “Nasreddin” münasebetiyle “Risaliyeti Nasriye” adını vermiş ve Berke Han’a takdim etmiştir. 1310’da Rabguzî’nin kaleme aldığı Kısasu’l-Enbiya, 1369’da Hisam Katib’in yazdığı Cümcüme Sultan ve Kisekbaş Kitabı (Destanı) gibi eserlerin nüshaları, dünyanın birçok kütüphanesinde mevcuttur. Yine XIII.XIV. yüzyıllarda Saray’da Gülistan bi-t-Türki ile Suheyl ve Güldürsün adlı eserlerin yazarı Seyfi Sarayı, hukuk kitapları kaleme alan Sad etTaftazanî, meşhur fakih elBazzazî yaşamıştır. XIV. yüzyılda el-Harezmî
Muhabbetname, Kutb Hosrev ve Şirin adlı edebî eserlerini kaleme almışlardır. Bu çalışmaların çoğu Türkçe kaleme alınmıştır. Tatar araştırmacılar, söz konusu Türkçe’nin Uygur ve Çağatay lehçelerinden farklı ve günümüz Tatarcasına yakın olduğunun altını çizmektedirler.