TÜRK SİYASAL HAYATI Dersi İdeolojik Çeşitlenmeler ve Toplumsal Hareketler soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Anadoluculuk akımının çeşitleri nelerdir? Açıklayınız.


CEVAP:

Anadoluculuk akımı:

  • Mavi Anadoluculuk
  • İslamcı Anadoluculuk
  • Türkçü Anadoluculuk

Olmak üzere üç türe sahiptir.

Mavi Anadoluculuk; 1940’lar ve 1950’lerde ortaya çıkan Mavi Anadoluculuk akımına göre “Batılılaşma aslında öze dönmek demektir çünkü Batı medeniyetinin kaynağı da Batı Anadolu’daki ve Orta Asya’daki kültürdür”. Özellikle Sabahattin Eyüboğlu, Halikarnas Balıkçısı, Melih Cevdet Anday, Azra Erhat gibi isimlerden oluşan Mavi Anadolucular için başta Antik Felsefe’nin doğduğu İyonya olmak üzere Anadolu tüm medeniyetlerin beşiğidir ve tüm medeniyetler buradan doğmuş ve yükselmiştir. Mavi Anadolucular kimlik inşasında İslami ögelere değil, Anadolu sembollerine ağırlık vermişlerdir.

İslamcı Anadoluculuk; 1939 sonrası dönemde ortaya çıkan bir harekettir. Özellikle Hareket dergisi etrafında gelişen fikirlere Hüseyin Avni Ulaş, Nurettin Topçu öncülük etmiştir. Mekânın manevi gücüne vurgu yaparak mekânın ırkı millete dönüştürmesinden söz etmişlerdir. İslamcı Anadoluculukta “vatan” fiziksel olduğu kadar ahlaki değerler sisteminin sınırlarını çizmektedir. Bu değerler, dinî ve kutsal bir mekânı vatanlaştırmıştır.

Türkçü Anadoluculuk; Etnik Anadoluculuk olarak da adlandırılan bu akım, Anadolu’yu dünyaya değil “öze” ve “yerel olana” açılan bir kapı olarak görür. Türkçü Anadoluculuğun fikir önderlerinden Remzi Oğuz Arık’a göre milliyetçilik idealinin ağırlık merkezi olarak vatan kavramının kabul edilmesi bir “realite”dir. Bu realiteyi oluşturanlar Türk kütlesi ve Türkmen kütlesidir. Bu “esas kütle” memleketin dil, nüfus, toprak, sınır, siyaset, eğitim, ekonomi, sağlık gibi bütün devlet çalışmalarının belkemiğini meydana getirir.