ANAYASA HUKUKU Dersi Kurucu İktidar: Anayasayı Değiştirme Sorunu soru detayı:
SORU:
Anayasanın değiştirilmesi usulünde görüşmeyi anlatınız.
CEVAP: 175. maddenin 3361 sayılı Kanun’la değişik ikinci fıkrasına göre, anayasa değişik- liklerine ilişkin teklişerin görüşülmesi, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi hakkındaki hükümlere tâbidir. Aynı maddenin birinci fıkrasında ise anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklişerin Genel Kurul’da iki defa görüşüle- ceği belirtilmiştir.
iki defa görüşülme şartı, anayasa değişikliğine ilişkin teklişerin görüşülmesi usulünü diğer kanunların görüşülmesi usulünden ayıran tek farktır. Hâlen yürür- lükte olan 1 Eylül 1973 tarihli Millet Meclisi içtüzüğü, kanunların bir defa görüşülmesi ilkesini benimsemiş, ancak anayasanın açık hükmü gereği olarak, anayasa değişiklik teklişerinin Genel Kurul’da iki defa görüşüleceğini hükme bağ- lamıştır. “ikinci görüşmeye, birinci görüşmenin bitiminden kırk sekiz saat geçme- den başlanamaz. ikinci görüşmede, sadece maddeler üzerinde verilmiş olan deği- şiklik önergeleri görüşülür”
Anayasa değişikliğine ilişkin teklişerin diğer kanunlardan farklı olarak iki defa görüşülmesi şartının amacı, anayasa değişikliklerinin aceleye getirilmemesini, ko- nu üzerinde daha titizlikle durulmasını ve iki görüşme arasında kamuoyunun çe- şitli yollardan ifade bulabilmesini sağlamaktır. Böylece anayasa değişikliği teklişe- rinin görüşülmesinde tek görüşme ile yetinmek mümkün olmamakla birlikte, bu teklişerin öncelikle görüşülmesini yasaklayan bir anayasa hükmü yoktur. Genel Kurul’un, bir kanun teklif veya tasarısını gündemdeki diğer kanun teklif veya tasa- rılarından daha önce görüşmeye karar verme yetkisi vardır. Bu yetki, anayasa de- ğişikliklerinin görüşülmesi sırasında da kullanılabilir.
175. maddenin 3361 sayılı Kanun’la değişik ikinci fıkrasına göre, anayasa değişik- liklerine ilişkin teklişerin görüşülmesi, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi hakkındaki hükümlere tâbidir. Aynı maddenin birinci fıkrasında ise anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklişerin Genel Kurul’da iki defa görüşüle- ceği belirtilmiştir.
iki defa görüşülme şartı, anayasa değişikliğine ilişkin teklişerin görüşülmesi usulünü diğer kanunların görüşülmesi usulünden ayıran tek farktır. Hâlen yürür- lükte olan 1 Eylül 1973 tarihli Millet Meclisi içtüzüğü, kanunların bir defa görüşülmesi ilkesini benimsemiş, ancak anayasanın açık hükmü gereği olarak, anayasa değişiklik teklişerinin Genel Kurul’da iki defa görüşüleceğini hükme bağ- lamıştır. “ikinci görüşmeye, birinci görüşmenin bitiminden kırk sekiz saat geçme- den başlanamaz. ikinci görüşmede, sadece maddeler üzerinde verilmiş olan deği- şiklik önergeleri görüşülür”
Anayasa değişikliğine ilişkin teklişerin diğer kanunlardan farklı olarak iki defa görüşülmesi şartının amacı, anayasa değişikliklerinin aceleye getirilmemesini, ko- nu üzerinde daha titizlikle durulmasını ve iki görüşme arasında kamuoyunun çe- şitli yollardan ifade bulabilmesini sağlamaktır. Böylece anayasa değişikliği teklişe- rinin görüşülmesinde tek görüşme ile yetinmek mümkün olmamakla birlikte, bu teklişerin öncelikle görüşülmesini yasaklayan bir anayasa hükmü yoktur. Genel Kurul’un, bir kanun teklif veya tasarısını gündemdeki diğer kanun teklif veya tasa- rılarından daha önce görüşmeye karar verme yetkisi vardır. Bu yetki, anayasa de- ğişikliklerinin görüşülmesi sırasında da kullanılabilir.