OSMANLI TARİHİ (1300-1566) Dersi MERKEZİYETÇİ DEVLETİN DOĞUŞU VE ÇÖKÜŞÜ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Ankara Savaşı’ndan sonra Yıldırım Bayezid’in oğulları arasındaki iktidar rekabeti nasıl gerçekleşmiştir?


CEVAP: Yıldırım Bayezid’in büyük oğlu Süleyman Çelebi, Timur’dan Rumeli’deki Osmanlı arazisinin hükümdarı olduğunu tasdik eden bir yarlık almayı başarırken, Mehmed Çelebi de, Tokat ve Amasya havalisindeki hâkimiyetini aynı şekilde meşrulaştırmıştı. Osmanlı şehzadeleri, iktidar kavgasını başlıca iki şehir üzerinde yoğunlaştırdılar. Osmanlı kültürünün ve idarî geleneklerinin hâkim olduğu Bursa Anadolu tarafı için önem taşırken, Edirne Rumeli topraklarına açılan yolların denetimi açısından öne çıkıyordu. Mücadelenin ilk mağlubu İsa Çelebi oldu. İsa Çelebi, Batı Anadolu beyleri ve Kastamonu beyi İsfendiyar’ın desteğini almış olmasına rağmen Mehmed Çelebi’ye yenilerek Bursa’yı terk etmek zorunda kaldı. Bursa’yı ele geçiren Mehmed Çelebi, kardeşini Eskişehir’de yakalayarak ortadan kaldırdı (1403-1404). Bununla birlikte Mehmed Çelebi, Rumeli’den gelen ağabeyi Süleyman’ın kuvvetleri karşısında tutunamayarak Bursa ve Ankara’yı kaybetti. Süleyman Çelebi’nin Rumeli ve Anadolu yakasındaki toprakların hepsine birden hâkim hale gelmesi, Osmanlı tahtında babasının haleŞ olacağına dair kanaatleri pekiştirdi. Bazı tarihçiler, bu nedenle kendisini padişah olarak tanıyıp I. Süleyman ismini vermektedirler. Tokat-Amasya hattındaki üslerine geri dönmek zorunda kalan Mehmed, kardeşi Musa’yı Karadeniz üzerinden Balkanlar’a yollayarak Süleyman Çelebi’yi arkadan sıkıştırmayı denedi. Musa, 1406’da Voyvoda Mircea’nın davetlisi olarak deniz yoluyla Eşâk’a çıktı. Musa’nın Rumeli’de giriştiği eylemler, Süleyman’ı Bursa’yı boşaltıp Edirne’ye dönmeye mecbur bıraktı. Balkanlar’da, Musa ve Süleyman Çelebiler arasındaki mücadele, 1411 başlarında, Musa’nın Edirne’yi ele geçirdikten sonra kaçan ağabeyini kıstırıp bertaraf etmesiyle son buldu. Bu tarihten itibaren taht mücadelesi, Bursa’daki ağabeyiyle eski anlaşmasını bozup bağımsızlığını ilan eden Musa’yla Mehmed arasında geçti. Musa Çelebi’nin, saldırgan bir gaza politikası uygulanmasına taraftar oluşu, Rumeli’deki Osmanlı vasali Hıristiyan devletlerin Musa’ya karşı bir tavır takınmasına sebep oldu. Aile haklarını korumaya alışkın uç beyleri, Musa’nın merkeziyetçi yönetim tarzından rahatsız olarak Mehmed’i desteklemeye başladılar. Buna mukabil Bizans imparatoru II. Manuel’e baba diye hitap eden Mehmed, çok daha uzlaşmacı ve dengeli bir hareket tarzına sahipti. Vasallerin ve uç beylerinin yardımını alan Mehmed Çelebi, 5 Temmuz 1413’te kardeşini Sofya yakınlarında mağlup edip Fetret devrini sona erdirdi.