SORU: Arazi-i emiriyye ya da arz-ı memleket denilen topraklar nedir ve nasıl yönetilirlerdi?
CEVAP: Arazi-i emiriyye ya da arz-ı memleket denilen topraklar ise devlete ait olan mirî topraklardır. Mülkiyeti devletin olan bu topraklarda tasarruf hakkı ise reayaya verilmiştir. Yeni fethedilen topraklar da bağ, bahçe ve meralar dışında bu gruba alınmış ve işlenmek şartıyla yine eski sahiplerine bırakılmıştır. Arazi-i emiriyye işletenler, tarlalarına ait öşür ve resimleri (vergileri) her yıl devlet arazisi yerine hizmet karşılığı olarak kime tahsis edilmiş ise tespit edilen ürün miktarı ya da parayı ona verirlerdi. Mirî topraklar, alınan vergilere ve büyüklüklerine göre de has, zeamet ve tımar olmak üzere üçe ayrılmıştı: Has, geliri yüz bin ve daha fazla olan toprağa denilirdi. Bu topraklar senelik geliri en yüksek olan topraklardır ve padişahtan başka, hanedan mensuplarına, vezirlere, beylerbeyleri ve sancakbeylerine verilirdi. Zeamet ise senelik geliri yirmi bin akçadan yüz bin akçaya kadar olan dirlikler için kullanılan bir tabirdi. Bu topraklar, eyalet merkezlerinde bulunan hazine ve tımar defterdarlarına, zeamet kethüdalarına, sancaklardaki alaybeylerine, kale dizdarlarına, kapucubaşılara, Divân-defterhane ve hazine kâtiplerine verilmekteydi. Tımar, senelik geliri bin ile yirmi bin akça arasında olan dirliğe verilen addır. Arazi-i emiriyye denilen topraklardan kılıç hakkı olarak sipahilere ve subaşılara verilen topraklardır.
