II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI Dersi EDEBİYAT-I CEDÎDE ROMAN VE HİKAYESİNDEN METİN ÇÖZÜMLEME ÖRNEKLERİ soru detayı:
SORU:
Aşk-ı Memnu adlı eserde "zihniyet" ne şekildedir?
CEVAP:
Eserde aslolan kendi başına hareket edebilen, kendi duyguları, arzuları ve istekleriyle hayatını düzenleyen insanların dar bir mekânda yaşadıkları anda farklılıklarıyla hayatı nasıl şekillendireceklerini ortaya koymasıdır. “Aşk- ı Memnu topluma değil, bireye ve bireyler arası ilişkiye dönük romanlardandır” (Moran, 1998, 70).
İnsanlar arası ilişkiyi, bireylerin kişilikleri belirler düşüncesi eserin hareket noktası durumundadır. Öyleyse zihniyet, toplum içinde bireyin önemini ve değerini esas alan bir zevk ve anlayışı ifade eder. Bu, realist edebiyatın vazgeçemediği, gözden uzak tutamadığı bir husustur. Artık toplum adına konuşan veya kendisini topluma adayan kişiler değil; hayatını yaşayan bireylerin sanat eserlerinde işlenebileceği dikkatlere sunulmuştur.