CEVAP:

XVII. yüzyıl başlarından itibaren devletin avârızhâne sayımlarına önem verdiği anlaşılmaktadır. Bu sayımlarda yerleşim birimlerinde mevcut vergi mükellefleri ile vergiden muaf askerîler yazılmıştır. Bazı yerlerde hane reisi dul kadınlar da sayıma dahil edilmiştir. Kimi defterlerde bir avârızhanede bulunan gerçek hane sayısının ortalaması (10-11 gibi) verilirken kimilerinde sadece isimler yazılıdır. Yine bazı defterlerde kişilerin gelir seviyeleri (âlâ, evsat, ednâ; yani iyi halli, orta halli, düşük gelirli) verilir. İcmallerde ise yerleşim birimlerinde avârız mükellefi olanların sayıları ile toplam avarız-hane sayısı verilmiştir. Bu sayımlarla ilgili ayrıntılı (mufassal) ve özet (icmal) defterlerinden, XVI. yüzyıl sonlarına ait tahrir defterleriyle karşılaştırma yapmak suretiyle, özellikle Celâli olaylarının kırsal kesimde yol açtığı tahribatın izlerini takip etmek de mümkün olmaktadır.