CEVAP:

Aydınlanmayı belirleyen birtakım tavır ya da
eğilimden söz edilebilir. Bunlar sırasıyla hümanizm,
deizm veya ateizm, akılcılık, ilerlemecilik, iyimserlik ve
evrenselciliktir. Bunlardan hümanizm, Aydınlanmada her
şeyden önce dünyanın, sınırları doğa tarafından değil
ulusal sınırlar tarafından çizilen, insani bir dünya olduğu,
anlamına gelir. Dünya tanrı tarafından yaratılmıştır, fakat
o artık insanların elindedir. Buna göre, dünya, insanın
değerleri, tutkuları, umut ve korkularıyla belirlenen insani
bir evrede bulunmaktadır. Bu evrede insanın evrensel olan
doğasına büyük bir inanç beslenmiştir. Temel duyguların,
fikirlerin her yerde aynı olup, ulusal, kültürel ve ırk
bakımından farklılıkların yapay olduğu savunulur.
Aydınlanma boyunca bir yandan farklılıklara hoşgörüyle
bakılırken, bir yandan da insanın doğası ve gerçek anlamı
gün ışığına çıkarılmaya çalışılır