CEVAP:

BDT’nin neden ve nasıl kurulduğu kısaca özet- lendikten sonra, örgüt yapılanması üzerinde dur- mak yararlı olacaktır. 1993’te kabul edilen BDT Şartı’nın birinci maddesinde topluluğun eşit hak- lara sahip bağımsız uluslararası hukuk öznelerinin egemen eşitliği ilkesi üzerine kurulu olduğu kabul edilmiştir. BDT, siyasal, askerî, ekonomik, toplum- sal ve kültürel alanlarda yakın işbirliğini hedefleyen çok amaçlı bir bölgesel örgüttür. BDT Şartı’nın ikinci maddesinde amaçlar sıralanmıştır:

• Siyasal, ekonomik, ekolojik, insani, kültü- rel ve diğer alanlarda işbirliği,

• Ortak ekonomik alan, devletlerarasındaişbirliği ve bütünleşme çerçevesinde üye devletlerin dengeli ekonomik ve toplumsal kalkınmasını sağlamak,

• Uluslararası hukukça benimsenmiş evrensel ilkeve normlarla AGİK belgeleriyle uyumlu biçim- de insan hakları ve özgürlüklerinin sağlanması,

• Uluslararası barış ve güvenliğin sağlanma- sında üye devletler arasında işbirliği,

• Silahlanma ve askerî harcamaların azaltılma- sı, nükleer ve diğer kitle imha silahlarının ortadan kaldırılması ve evrensel/kapsamlı bir silahsızlanma için etkin önlemlerin alınması,

• Üye devlet vatandaşlarının iletişim ve dola- şım özgürlüklerinin sağlanması,

• Diğer hukuksal alanlarda karşılıklı hukukiyardım ve işbirliğinin sağlanması,

• Üye devletler arasında anlaşmazlık ve çatış- maların barışçıl yöntemlerle çözümü.

Şartın üçüncü maddesinde üye devletlerin ulus- lararası hukukça benimsenmiş evrensel norm ve il- kelere saygılı olacakları da kabul edilmiştir. Ayrıca Topluluk amaç ve ilkelerini paylaşan diğer devlet- lerin katılımına açıktır.

Topluluğun temel organları şunlardır: Devlet Başkanları Konseyi (DBK), Topluluğun en üst dü- zey organıdır. Olağanüstü durumlar dışında yılda iki kez toplanır. Kararlar oydaşmayla (consensus) alınır. Devlet başkanlarından birinin alınacak kara- ra katılmaması, kararın alınmasına engel değildir. Karar, onaylayan devletler için alınabilir. Nisan 1999’da DBK başkanlığının bir yılı geçmemek kaydıyla rotasyon usulünce belirlenmesi kara- rı alınmıştır (Purtaş, 2005: 74-75). DBK, en üst düzeyde görüş alış verişinin yapıldığı ve çıkan an- laşmazlıkların masaya yatırılarak doğrudan çözüm arayışlarının gündeme geldiği bir platform işlevi görmektedir.

Hükûmet Başkanları Konseyi, üye devletlerin yü- rütme organlarını bir araya getirir. Ekonomik, top- lumsal, siyasal alanlarda işbirliğini geliştirmek ve DBK’nin bu doğrultuda verdiği görevleri yerine getir- mek işlevine sahiptir. Ekonomik Birlik Anlaşması’nın uygulanması ve ortak pazarın yaratılması için faaliyet- lerde bulunur. HBK de oydaşma ile karar alır ve bir/ birkaç üyenin karara katılmaması, kararın alınmasına engel değildir. Yılda iki kez toplanır.