CEVAP:

Çevre koşullarına bağlı nedenler (İklim, toprak, kültürel uygulamalar): Bir yörede ekonomik anlamda başarılı bir yetiştiricilik yapabilmek için ik­lim koşullarının uygun olması gerekir. İklim şartlarındaki değişiklikler so­nucu meydana gelen sis, şiddetli rüzgarlar, yüksek hava nisbi nemi düşük sıcaklık, don, dolu ve yüksek sıcaklık gibi iklim faktörleri dökümlere neden olurlar. Çiçeklenme zamanında meydana gelen sis tozlanmayı ve döllen­meyi önlemektedir. Böylece meyve tutumu büyük ölçüde azalır. Bu durum sert kabuklu meyve türlerinde meyvelerin içlerinin boş kalmasına neden olurlar. Meyvelerin büyüme döneminde meydana gelen sisler ise şiddetli meyve dökümlerine neden olurlar. Döllenme zamanında esen kuru rüz­garlar, nisbi nemi düşürerek, dişicik tepelerini kuruttukları için çiçek toz­ları burada çimlenemezler. Nisbi nemdeki azalma haziran ayında meydana gelirse, küçük meyve dökümünü arttırır. Olgunlaşma döneminde meydana gelen şiddetli rüzgarlar ise büyük meyve dökümlerine neden olurlar. Di­ğer taraftan özellikle çiçeklenme dönemindeki 10 °C’nin altındaki düşük sıcaklıklar meyve ve sebzelerde meyve tutumunu olumsuz etkilemektedir. Bu sıcaklıklarda çiçek tozlarının gelişememesi veya çimlenme yeteneğinde olmaması, dişicik tepesinin çiçek tozlarını kabul etmemesi gibi nedenler meyve tutumunu engellemektedir. Badem, kayısı, erik ve şeftali gibi erken çiçeklenen meyve türlerinde ilkbaharda ağaçlar uyanmaya ve çiçeklenme­ye başladıkları dönemde meydana gelen donlar, ağaçtaki ürün miktarını belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Bu türlerde meydana gelen geç donlar, açılmış çiçeklerin ve hatta küçük meyvelerin donmasına ve dökül­mesine neden olmaktadır. Diğer taraftan, meyvelerde hasat öncesine rast­layan donlarda dökümlere neden olmaktadır. Donlar kadar çiçeklenme ve meyve oluşum döneminde meydana gelen dolular da, çiçek ve meyve dökümlerine neden olmaktadırlar. Çiçeklenme ve döllenme zamanındaki yüksek sıcaklıklar meyve tutumunu olumsuz yönde etkilemektedir. Uzun ve serin geçen bir ilkbahardan sonra birdenbire bastıran yaz sıcakları mey­ve ağaçlarında şiddetli meyve dökümlerine neden olur.

Toprak sıcaklığı ve toprak neminin yetersiz olduğu durumlarda tomur­cuklar iyi gelişememekte, anormal yapıda oluşan çiçek tomurcukları ertesi sene açıldıklarında dökülmektedir.

Kültürel uygulamalardan toprak işleme, sulama, gübreleme, budama, boğma ve bilezik alma, kullanılan anaçlar v.b. diğer uygulamalar dökümleri etkilemekte­dir. Toprak işlemesi, kök gelişimi ve toprak neminin muhafazası açısından önem­lidir. Bitki-su düzeni, dökümlerde önemli rol oynamaktadır. Kuraklık periyotla­rında sulama yapılmadığında meyveler kurur, dökümler ve silkmeler meydana gelir. Aşırı sulamada meyve dökümünü teşvik eder. Fazla su fizyolojik dengeyi generatif gelişme aleyhine bozduğu için dökümler meydana gelmektedir. Dö­kümler üzerine etkili olan kültürel uygulamalardan bir diğeri de budamadır. Bu­dama ile ağaç fizyolojik dengede tutulur. Budama yapılmayan ağaçlarda sürgün ve yaprak teşekkülünün azalması dökümlere neden olur. Şiddetli bir budama ise vegetatif gelişmeyi arttıracağı için dökümler meydana gelir. Meyve ağaçlarında kullanılan anaçlar sürgün gelişmesini teşvik ederek veya azaltarak dökümde do­laylı olarak etkili olurlar.