BAHÇE TARIMI I Dersi BAHÇE BİTKİLERİNİN FİZYOLOJİK ESASLARI soru detayı:
SORU:
Bahçe bitkilerinde görülen çiçek ve meyve dökümlerinin fizyolojik kökenli sebepleri nelerdir?
CEVAP:
Döllenmeyi takip eden periyotta meyvede tohum oluşumu hızlı olduğu için özellikle azot ve fosfora ihtiyaç duyulmaktadır. Mineral maddeler gibi su ve karbonhidratlarda yeterince bulunmadığı zaman dökümler artmaktadır. Örneğin yaz başlarında meyvelerde et kısmı hızla geliştiğinden bu zamanda ağaçlar çok miktarda karbonhidrat veya suya ihtiyaç gösterirler.Azot yönünden zayıf bulunan ağaçlarda Haziran dökümü daha şiddetli olmaktadır. Azot sürgün büyüme hızını etkilemek suretiyle de dökümlerde etkili olmaktadır. Büyüme hızının yavaş olduğu durumlarda meyvelerde daha çok besin maddesi sağlanabildiği için, sürgünler meyve tutum ve büyümesine yardımcı olmakta, hızlı büyüyen sürgünler ise dökümleri arttırmaktadır. Aşırı bor noksanlığı da, sürgün büyümesini engelleyerek, çiçeklerin döllenme sonunda büyük miktarlarda dökülmelerine neden olurlar. Bitkilerde büyüme ve gelişme olaylarında teşvik edici veya engelleyici etkileri olan hormonların döllenme olayında da önemli rol oynadığı bildirilmektedir. Çiçek tozları oksin ve gibberellinleri de içermektedir. Genç meyvelerin çoğunun dökümünde muhtemelen endospermin zayıf kalmasının rolü bulunmaktadır. Çünkü endosperm hem embriyonun gelişmesinde etkili hem de dökümü önleyici oksin gibi hormonların da kaynağıdır. Haziran dökümlerinin tohumlarda üretilen oksin düzeyleriyle yakın ilgisi bulunmaktadır. Embriyonun endosperm aleyhine hızlı bir büyümeye girdiği dönemde oksinin azalıp Haziran dökümünün başladığı, embriyo gelişiminin tamamlanmasından sonra ise oksin düzeyinin tekrar yükselip dökümün sona erdiği saptanmıştır. Hasat öncesi meydana gelen dökümlerin nedeni olarak dökümü önleyici hormonların eksikliği ve olgunlaşmakta olan meyvelerin oluşturduğu etilen gösterilmektedir.