TEMEL VETERİNER MİKROBİYOLOJİ VE İMMÜNOLOJİ Dersi BAKTERİYEL PATOJENİTE soru detayı:

CEVAP:

Bakterilerin en önemli virulens faktörlerinden olan ekzotoksinler vücutta birkaç farklı mekanizma ile hasar oluştururlar. Bazı ekzotoksinler yemlere bulaşmış olan bakteri tarafından üretilir ve sindirim yoluyla vücuda alınırlar. Bu bir çeşit gıda zehirlenmesidir. İnsanlarda da aynı yollarla gıda zehirlenmeleri meydana gelebilir. Hayvanlarda toksin üremiş olan yemlerle, insanlarda da bu çeşit gıdaların yenmesi ile meydana gelen Botulismus hastalığı buna en iyi örnektir.  Bazı ekzotoksinler vücut yaralarında ya da abselerinde üreyen bakteriler tarafından sentezlenir ve buradan vücuda yayılarak etkisini gösterir. Gazlı gangren hastalığının etkeni Clostridium perfringens bu şekilde etki gösterir, ürettiği alfa toksin bir yandan lokal hasar oluştururken, bir yandan da kan dolaşımına karışarak eritrositleri lize eder ve ödem oluşturur. Tetanoz hastalığına neden olan Clostridium tetani’ nin ürettiği tetanospazmin denilen ekzotoksin de yaralardan vücuda sinirler yoluyla yayılır ve sinir blokajı sonucu felçler oluşturur. Bakteriler vücutta mukozal yüzeylerde bulundukları sırada da ekzotoksin üretebilirler. Örneğin Escherichiae coli bağırsakta enterotoksin üreterek ishale sebep olur. Ekzotoksin üreten bakteriler, Antraks’ ta olduğu gibi indirekt yollarla aşırı sitokin üretimini uyararak hayvanlarda sistemik şok ve ölüme neden olurlar.