SORU: Bazı bakterilerde fimbria yerine hücre yüzeyinde bulunan ve adezyonu sağlayan özel moleküller nelerdir?
CEVAP: Bazı bakterilerde fimbria yerine hücre yüzeyinde bulunan ve adezyonu sağlayan özel moleküller bulunur. Bunlara da afimbrial adezinler adı verilir. Fimbrial adezinler Escherichiae coli, Klebsiella pneumoniae ve Haemophylus inşuenzae gibi bakterilerin önemli virulens faktörleridir. E.coli’nin fimbrial adezinleri FimH, PapG, SfaS, PrsG gibi harşerle kodlanmıştır. Haemophylus inşuenzae’nın fimbrial adezini HifE, K. pneumoniae’nın ise MrkD olarak isimlendirilmiştir. Haemophylus inşuenzae’nın HMV1/HMV2, Hi-a gibi isimler alan afimbrial adezinleri de vardır. Staphylococcus aureus (FnbA, FnbB), Bordetella pertussis (PHA, Pertactin) ve daha birçok bakteri afimbrial adezinleri aracılığıyla konak hücrelere tutunurlar. Bakterilerde bulunan glikokaliks yada kapsül, S katmanı, Slime tabaka (mukoid yapı), M proteini, teikoik ve lipoteikoik asit gibi yapılar da adezyon molekülleri gibi görev yaparlar. Kapsül bir yandan konakçı hücresine adezyonu sağlarken diğer yandan fagositozu inhibe ederek infeksiyonun gelişiminde önemli rol oynar. Kapsül bakterilerde çok önemli bir virulens faktörüdür, öyle ki kapsülünü kaybeden bazı bakteriler, örneğin Streptococcus pneumoniae,konakçı savunma sistem hücrelerince hızlı bir şekilde öldürülür. S katmanı bazı bakterilerde hücre duvarı dışında yer alan bir yapıdır. Konak hücreye adezyonu sağlamak dışında bakteriyi konakçı savunma sistemine karşı koruyarak virulensini arttıran bir faktördür. Slime tabaka denilen yapı hücre dışında yer alan, kolaylıkla ayrılabilen, dayanıksız ince bir zardır. Teikoik ve lipoteikoik asitler ise Gram pozitif bakterilerin hücre duvarı komponentlerinden olan adezyon molekülleridir.
