GENEL DİLBİLİM II Dersi Karmaşık Tümce ve Yan Tümcecikler soru detayı:

CEVAP:

Belirteç Öbeklerinde olduğu gibi belirteç tümcecikleri de tümceyi ya da eylemi niteler. Niteleyiciler zorunlu öge değil de eklenti oldukları için tümceden atılmaları mümkündür. Yani bunlar seçimlik ögedir. Ad tümcecikleri özne ve nesne gibi zorunlu ögelerdir ama özellikle genişleyici ortaçlar ve belirteç tümcecikleri seçimliktir. Ortaçlar adları, belirteç tümcecikleri ise eylem ve tümceleri niteler. Belirteç tümceciklerindeki öznelerin diğer yan tümcecik özneleri gibi adcıl olmadıklarına daha önce değinmiştik. Bir başka deyişle, özne tamlayan eki değil, yalın ek alır:

a. [Sen buraya gelmeden] Ayşe sorunu çözdü.

b. [Senin buraya gelmen] gerekmedi.

Örnek (a)’daki belirteç tümceciğinin öznesi yalın halde, (b)’deki ad tümceciğinin öznesi ise tamlayan eki almış haldedir.