HUKUK TARİHİ Dersi İslâm Hukuku soru detayı:
SORU:
Beytülmalde kaç kalem mal bulunur?
CEVAP: Beytülmâlde tahsildarlarca toplanan dört kalem mal bulunur. Bunları gereken yerlere sarfetmek hükûmetin vazifesidir.
- Hayvan, toprak mahsulleri ve ticaret malı zekâtı. Bunlar Kur’an’da sayılan sekiz sınıf insana verilir.
- Ganimetin ve madenlerle definelerin (rikâz) beşte biri olup, bunlar yetimlere, yoksullara, parasız yolculara verilir. Ganimet, harp yoluyla düşmandan ele geçirilen menkul ve gayrimenkul mal demektir. Harp bittikten sonra gayrimüslimlerden alınan vergilere (harac ve cizye) de fey denir.
- Harac ve cizye ile gayrimüslim tüccardan vergi tahsildarının aldığı vergi. Bunlar da yol, köprü, han, medrese, mahkeme gibi kamu ihtiyaçlarına ve millî müdafaaya sarfedilir. Sınırları ve ülke içindeki yolları bekleyen Müslümanlara, köprü, mescit, havuz, kanal yapmaya ve tamirlerine, ayrıca zengin olsalar bile imam, müezzin, hademe-i hayrat gibi memurlara, kâdı, müftü ve vâizlere verilir. Başka devletlerle yapılan sulh karşılığında alınan para da harac sayılır ve hazinenin bu kalemine konur.
- Sahipsiz terikeler ile lukatalar. Bunlar da hastahanelere, çalışamayacak durumda olan kimsesiz fakirlere ve fakirlerin cenazelerini kaldırmaya sarfedilir. Sahipsiz terike (tereke), vârisi olmayan ölünün geride bıraktığı mal varlığıdır. Lukata, yolda bulunup sahibi bilinmeyen mal demektir. Bulan, bulduğunu iki şahit tutarak usulüne uygun ilân eder, sahibi çıkmazsa beytülmâle verir.
Beytülmâlde tahsildarlarca toplanan dört kalem mal bulunur. Bunları gereken yerlere sarfetmek hükûmetin vazifesidir.
- Hayvan, toprak mahsulleri ve ticaret malı zekâtı. Bunlar Kur’an’da sayılan sekiz sınıf insana verilir.
- Ganimetin ve madenlerle definelerin (rikâz) beşte biri olup, bunlar yetimlere, yoksullara, parasız yolculara verilir. Ganimet, harp yoluyla düşmandan ele geçirilen menkul ve gayrimenkul mal demektir. Harp bittikten sonra gayrimüslimlerden alınan vergilere (harac ve cizye) de fey denir.
- Harac ve cizye ile gayrimüslim tüccardan vergi tahsildarının aldığı vergi. Bunlar da yol, köprü, han, medrese, mahkeme gibi kamu ihtiyaçlarına ve millî müdafaaya sarfedilir. Sınırları ve ülke içindeki yolları bekleyen Müslümanlara, köprü, mescit, havuz, kanal yapmaya ve tamirlerine, ayrıca zengin olsalar bile imam, müezzin, hademe-i hayrat gibi memurlara, kâdı, müftü ve vâizlere verilir. Başka devletlerle yapılan sulh karşılığında alınan para da harac sayılır ve hazinenin bu kalemine konur.
- Sahipsiz terikeler ile lukatalar. Bunlar da hastahanelere, çalışamayacak durumda olan kimsesiz fakirlere ve fakirlerin cenazelerini kaldırmaya sarfedilir. Sahipsiz terike (tereke), vârisi olmayan ölünün geride bıraktığı mal varlığıdır. Lukata, yolda bulunup sahibi bilinmeyen mal demektir. Bulan, bulduğunu iki şahit tutarak usulüne uygun ilân eder, sahibi çıkmazsa beytülmâle verir.