CEVAP:

Ağlayan bir çocuk ve yanında ilgisiz bir anne
gördüğünüzü düşünün (bunlar sizin gözlem verileriniz).
Tek başına bu görüntü bir şey ifade etmez. Annenin
ilgisizliği sürdükçe çocuğun çığlıklarının arttığını fark
ettiğinizde, annenin tutumu ile çocuğun tepkisi arasında bir
ilişki olduğunu anladınız (bu sizin gözlem verileri sonucu
ulaştığınız bulgu). Bu bulguyu nasıl yorumlarsınız? Çocuk
canı yandığından mı, istediği oyuncak alınmadığından mı
ağlamaktadır? Anne çocuğun canının yanmasını
umursamadığı için mi, yoksa istediği bir şeyi elde etmenin
yolunun ağlamak olmadığını öğrenmesi için mi kayıtsız
durmaktadır? Eğer anne çocuğun canının yanmasını
umursamıyorsa yargınız farklı, anne bu tavrıyla çocuğa,
ağlamanın istediği bir şeyi elde etmenin yolu olmadığını
göstermeye çalışıyorsa yargınız farklı olacaktır. Bir bulgu,
bağlamından bağımsız ele alındığında anlaşılamayabilir
veya daha kötüsü yanlış anlaşılabilir. Bu nedenle bilimde
bulgular bilgi haline dönüştürülürken hangi bağlamla
anlam yüklendikleri açıklanır. Bilgi; üst kavramlarla
“gerekçelendirilerek” ilişkilendirilen bulgulardır. Yani bir
bulgu ancak soyutlama bağlamı ve mantıksal kurgusu
gerekçelendirilerek açıklandığı koşulda bilgi olma
niteliğine kavuşur. Soyutlamanın yapılmasını sağlayan
bağlamlar üst kavramlardır (çocuğa kayıtsız kalan anne
örneğinde; ilgi/ilgisizlik, sorumluluk/sorumsuzluk, terbiye,
yaklaşım, gibi üst kavramlar). Bilimsel bir bulgunun bilgi
haline dönüşebilmesi için, bir bulguya anlam kazandıran
kavramsal çerçevenin (kavramsal çerçeve de teoriden gelir)
belirgin olması gerekir. Yani gözlem verilerinden hareketle
elde edilen bulguların hangi bağlamda değerlendirildiği
mantıksal gerekçelendirmelerle açıklanır. Böylece bilimsel
bulgunun hangi üst kavramlarla ilişkilendirildiği bilinir ve
bilgi; “bağlamı içinde” güvenilir ve geçerli olur. Bilimsel
araştırma tasarımlarında bulgu; araştırma amaçları
doğrultusunda test edilmek üzere ortaya atılan hipotezlerin
sınama sonuçlarıdır. Bu bulguları, dayanılan teoriler
ve/veya alternatif teorik yaklaşımlardan hareketle
(tartışarak ve yorumlayarak bulguya anlam yüklendiğinde
bilgiye ulaşılmış olur. Bir bulguyu anlamlı kılan, bütün ile
ilişki içerisinde kavrayışa yaptığı katkıdır. Tıpkı yapboz
parçalarının tek tek bir anlam ifade etmeyip, kendileriyle
ilişkili diğer parçalarla bir araya geldikçe anlam bulması
gibi, her bulgu (yapboz parçası) bütün içinde uygun
bağlama yerleştikçe (soyutlandıkça) anlam bulur ve bilgi
olma niteliğine kavuşur.