VERGİ TEORİSİ Dersi Vergileme ve Ekonomik Etkinlik soru detayı:
SORU:
Bir A ülkesinin yıllık milli gelirinin 100 lira olduğunu
varsayalım. Vergi gelirlerinin de 10 lira olduğu bu ülkede
otomatik stabilizatörlük nasıl gerçekleşebilir?
CEVAP:
A ülkesinin 2011 yılı millî geliri 100 lira olsun.
Vergi gelirleri 10 lira ise vergi sonrası toplam gelir
(harcanabilir gelir) 90 liradır. Senaryo 1’e göre millî gelir
azalmış ve 90 liraya düşmüştür. Gelirdeki değişme
%10’dur. Bir diğer ifadeyle gelir yüzde 10 azalmıştır.
Gelirdeki bu azalış trendi vergi tahsilatına yansır. Bu
durumda hem dolaylı hem de dolaysız vergi tahsilatının
azalması beklenir. Eğer vergi geliri 5 liraya düşerse, millî
gelirdeki yüzde 10’luk azalmaya karşılık vergi yüzde
50’lik azalarak daralmaya güçlü bir tepki vermiştir.
Böylece harcanabilir gelir 85 lira olmuştur. Demek ki
verginin gelir esnekliği (gelirdeki yüzde 1’lik değişmeye verginin yüzdesel tepkisi) birden büyüktür. Bu durumda
vergi sisteminin esnek olduğu sonucuna varırız. Vergi
sistemindeki bu esneklik sayesinde harcanabilir gelir
kısmen korunmuştur. Bir diğer ifadeyle vergi de yüzde 10
azalsaydı, vergi gelirleri 9 lira olurdu ve harcanabilir gelir
81 liraya düşerdi. Şüphesiz ki harcanabilir gelir 85 lira
olduğunda talep daha canlı olur. Böylece daralan
ekonomide bireyler daha az vergi ödemişler, alım
güçlerini kısmen korumuşlardır.