CEVAP:

Bir davanın neredeki ilk derece mahkemesinde görüleceği belirlenirken bazı ölçütler kullanılır. Bu ölçütlerden bir kısmı uyuşmazlığın taraflarını, bir kısmı ise uyuşmazlığın konusunu esas alır. Keza, bazı ölçütler, aksine bir düzenleme olma­dıkça bütün davalar bakımından yetkiyi tesis ederken, bazı ölçütler ise sadece belli davalar bakımından yetkili mahkemenin belirlenmesinde kullanılır. Aksine bir dü­zenleme olmadıkça bütün davaların görüleceği mahkemeye genel yetkili mahkeme, bu mahkemeyi belirleyen kurala ise genel yetki kuralı denir. Genel yetki kuralı, Hu­kuk Muhakemeleri Kanununun 6. maddesinin 1. fıkrasında yer almaktadır. Buna göre, her dava, kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, davalının davanın açıldığı tarihte yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesinde görülür. O halde genel yet­ki kuralı sözü edilen kanun hükmü, genel yetkili mahkeme ise davalının dava tarihindeki yerleşim yeri mahkemesidir. Buna karşılık, gerek Hukuk Muhakemeleri Kanununda ve gerekse sair kanunlarda, yetkiye dair pek çok hüküm sevkedilerek, daha ziyade uyuşmazlığın konusu esas alınmak suretiyle, bir kısmı genel mahkemenin yetkisini bertaraf ederek onun yerini alan, bir kısmı ise genel mahkemenin yanında ilave mahkemeler öngörülmüştür. İşte bu hükümlere özel yetki kuralları adı verilmektedir. Bir özel yetki kuralıyla genel yetkili mahkemenin yetkisinin bertaraf edilerek onun yerine sadece belli bir yerdeki mahkemenin yetkili tayin edilmesi du­rumunda, bu bir kesin yetki kuralıdır. Buna karşılık, özel yetki kuralıyla genel yetkili mahkemenin yetkisi kaldırılmıyor (bertaraf edilmiyor), bilâkis onun yanında ilave olarak başka yerlerdeki mahkemeler de aynı uyuşmazlık için yetkili kılınıyorsa, bu­nu düzenleyen kural, kesin olmayan yetki kuralıdır.