BİLİM FELSEFESİ Dersi BİLİM FELSEFESİ NEDİR? soru detayı:
SORU:
Bir nesne dizgesi ve bu nesne dizgesine ilişkin bir olay
örneği veriniz.
CEVAP:
1. 0.50 m uzunluğunda a ile göstereceğimiz bir
bakır teli elektromanyetik özelliklerinden soyutlayalım.
Buna göre a bir nesne dizgesidir. t1 anında T1 = 25 °C
(yani 25 + 273 = 298 K) sıcaklığındaki a’nın ısıtıldığında
t2 anındaki sıcaklığı T2 = 75 °C (yani 75 + 273 = 348 K)
olsun. Dolayısıyla DT = T2 - T1 = 50 K.
Bakırın boyca genleşme katsayısı l = 16.5 10-6 m. m-1. K-
1’dir. L0, bakır telin ilk uzunluğu, L, genleştikten sonraki
uzunluğu olduğunda, bakır telin boyca uzama miktarı DL
= (L - L0) = L0 × l × DT eşitliği ile hesaplanır.
Buna göre DL = 0.50 m × 16.5 × 10-6 m. m-1. K-1 × 50 K
= 412.5 × 10-6 m = 0. 4125 × 10-3 m. Yani bakır tel
yaklaşık olarak 0.4 milimetre genleşmiştir. Dolayısıyla L
= 0.50 m + 0. 4125 × 10-3 m = 500. 0000 mm + 0. 4125 =
500. 4125 mm. Yani bakır telin yeni boyu L, yaklaşık
olarak 500.4 mm’dir. Bunu L » 500.4 mm olarak
gösteriyoruz (Aşağıdaki olay örneğinde bu yaklaşık değeri
kullanacağız.).
a’nın t1 anındaki nesne-durumunu D1 ile, a’nın t2
anındaki nesne-durumunu da D2 ile gösterelim. Burada
D1= (500.0 mm, 298 K) ve D2 = (500.4 mm, 348 K).
a’nın t1 anındaki D1 nesne-durumundan t2 anındaki D2
nesne- durumuna geçişi olan olayı E olarak gösterelim.
Buna göre E’yi (a, ((500.0 mm, 298 K), (500.4 mm, 348
K)), [t1, t2]) olarak gösterebiliriz.