SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI Dersi SİSTEM TASARIMI soru detayı:

CEVAP:

Alanlar (Fields): Bu kavram hem dosyalar hem de veritabanları için ortaktır. Alan bir dosya ya da veritabanında depolanan en küçük anlamlı veri birimidir. Dört tür alan vardır: Birincil anahtar, ikincil anahtar, yabancı anahtar ve tanımlayıcı alan. Birincil anahtar, değeri sadece bir kaydı belirten alandır. Örneğin müşteri numarası, veritabanında sadece tek bir müşteri kaydını belirtir. Bu alandaki değer, her kayıt için diğerlerinden farklıdır. İkincil anahtar, veritabanı için alternatif bir belirteçtir. Bu alan, birincil anahtar gibi sadece bir alanı belirtebileceği gibi, bütün kayıtların ilişkili bir alt kümesini de belirtebilir. Yabancı anahtar, bir veri tabanındaki farklı bir dosyanın kaydını işaret eder. Bir türdeki kayıtların, başka bir türdeki kayıtlara bağlantısını oluşturur. Örneğin, sipariş kaydında, müşteri numarası için yabancı anahtar bulunur ki bu müşteri kaydını belirtir. Tanımlayıcı alan, veri depolayan bir başka alandır. Örneğin, bir çalışan dosyası, çalışan ismi, işe giriş tarihi gibi bazı tanımlayıcı alanlar içerir. Bu alanlar, sistem analizi içinde veri modelleme sırasında belirlenir. Kayıtlar (Records): Kayıtlar, önceden tanımlanan biçimde düzenlenmiş alanlardan oluşur. Kayıtlar da dosya ve veritabanları için ortak kullanılan bir kavramdır. Örneğin, müşteri kaydı, numara, isim, soyisim, posta numarası, adres, kredi limiti gibi alanlardan oluşabilir. Sistem tasarımında, kayıtlar sabit boyutta ya da değişken boyutta tanımlanmaktadır. Birçok veritabanı teknolojisi, sabit boyutlu kayıt yapısını desteklemektedir. Her kayıt, aynı alana, aynı sayıda alana ve aynı mantıksal boyuta sahiptir. Bilgisayar programı veritabanından kayıt okuduğunda, bir defada bir grup ya da blok kayıt almaktadır. Bu yaklaşım, disk erişim sayısını azaltmakta ve performansın artmasını sağlamaktadır. Tek bir okuma ya da yazma işleminde, söz konusu kayıt sayısı, bloklama faktörü olarak adlandırılır. Performansı arttırmak adına bu faktör, veritabanı yöneticisi tarafından değiştirilir. Dosyalar ve Tablolar: Benzer kayıtlar, dosya olarak düzenlenebilir. Veritabanı sistemlerinde, bir dosya tablo olarak adlandırılır. Bir tablo, bir dosyaya denk olan ilişkisel veritabanıdır. Bazı geleneksel dosya ve tablolar şu şekildedir. Master dosyalar ya da tabloları, kalıcı kayıtlar içerir. Bir kayıt bu dosyaya eklendiğinde, sistem içerisinde uzun süre kalır. Hareket dosyaları ya da tablolar, iş olaylarını tanımlayan kayıtlar içerir. Bu olayları tanımlayan verilerin, kısıtlı kullanım süreleri vardır. Örneğin, bir fatura kaydı, ödeme yapılana kadar ya da tahsil edilememe nedeniyle silinene kadar kullanışlıdır. Belge dosyaları ve tabloları, belgeleri tekrar oluşturma yükü olmaksızın, belgelere hızlı erişim ve gözatma için geçmiş verilerin kopyasını depolar. Arşiv dosyaları ve tabloları, çevrimiçi depolama alanından silinmiş olan master ve hareket kayıtlarını içerir. Böylece kayıtlar çok seyrek silinme ile sonlanır. Kayıtlar, çevrimiçi depolama alanından çevrim dışı alana aktarılır. Tablo sorgu
dosyaları, tutarlılığı sağlamak ve performansı geliştirmek üzere uygulamalar ile paylaşılabilen statik verileri taşır. Denetim dosyaları, özellikle master ve hareket olmak üzere diğer dosyalara güncellemelerin kaydını tutar. Kayıp verileri kurtarmak için arşiv dosyaları ile birlikte kullanılır. Veritabanları: Bir veritabanı, gruplanmış bilgiler topluluğudur. Bu bilgiler bir şekilde, birbirleri ile ilişkilidir. Örneğin, bu ilişki ortak alanları üzerinden olabilir. Bilginin mantıksal gruplamaları, müşteri verisi, bir sipariş ile ilgili bilgi ve ürün bilgisi gibi kategoriler içerebilir. Veri Mimarisi; veritabanı ortamında, veri bir iş kaynağıdır. Bilgi sistemleri, bilgisayar programcılarına sunulmak ve son kullanıcıların esnek bir şekilde veriye erişimini sağlamak üzere bu kaynak üzerine kurulmaktadır. Veri mimarisi, bir kısım sorunun cevabını oluşturur. Bu sorular şunlardır: İş nasıl geliştirilecek ve verilerin depolanmasında dosyalar ve veritabanları nasıl kullanılacak? Hangi dosya ya da veritabanı teknolojisi kullanılacak? Veri kaynağını yönetmek üzere ne çeşit bir yönetimsel yapı kurulacak? Veritabanı mimarisi; veritabanı teknolojilerini belirtir. Bu teknolojileri, veritabanı motoru, veritabanı kullanım araçları, analiz ve tasarım için CASE araçları, veritabanı uygulama geliştirme araçlarını içerir. Veritabanı mimarisinin, kontrol merkezi veritabanı yönetim sistemidir.