SORU: Bir yörenin derbent olarak belirlenmesinde izlenen yol nedir, açıklayınız?
CEVAP: Derbent olması planlanan yerin kadısı, derbent mevkiini merkeze arz eder; bunun üzerine İstanbul, vilâyet muharrirlerini durumu tespit etmek üzere görevlendirirdi. Bunlar, önerilen yerin derbent olmasının gerekli olup olmadığını, derbent olursa memlekete faydasının ne olacağını, muhafazası için kaç kişinin gerektiğini bölgeyi inceleyerek belirler; şayet inceleme olumlu sonuç verirse merkeze derbent olarak rapor edilirdi. Bu yeni durum, gönderilen hükümlerle civardaki kadılara ve sancak beylerine bildirilirdi. Ayrıca buraya derbentçi tayin edilen kişi veya köyün eline muafiyetlerini gösteren birer belge verilirdi. Tanınan muafiyetler her padişahın tahta çıkışında diğer resmî görevlilerde olduğu gibi tecdîd berâtıyla yenilenirdi.
