YAŞLILARDA ÇATIŞMA VE STRES YÖNETİMİ II Dersi Yaşlı Bireylerle ve Aileleriyle Yaşanan Çatışmaların Yönetimi soru detayı:

CEVAP:

Kendine dönük ilgi ve başkalarına dönük ilgi olmak üzere iki boyut temelinde ortaya çıkan beş çatışma yönetim yolu vardır: Rekabet, Uzlaşma, İş birliği, Uyum ve Kaçınma. Şimdi kısaca bu yolların neler olduğunu açıklayalım:

• Rekabet: Güç kullanma olarak da ifade edilen rekabet stili, çatışma içinde olan tarafın, diğer taraf üzerindeki etkisini hiç düşünmeden, sadece kendi çıkar ve isteklerine ulaşmak için çabalamasıdır. Verdiği mücadelede her türlü güç ve otoritesini hiç düşünmeden kullanır. Rekabet stilinde bilgi saklamak veya birtakım taktikler kullanarak, gerçeklerin manipüle edilmesi söz konusudur. Acil karar verilmesi gereken durumlarda veya haklı olduğunun düşünüldüğü zamanlarda rekabet stilini kullanmak doğru olabilir. Ancak, sadece rekabeti kullanmak, moral ve motivasyonun azalmasına, ilişkilerde güvensizliğin artmasına neden olabilir.
• Uzlaşma: Orta derece hem iddiacı hem de iş birlikçi olan bu yolda, her iki taraf da çatışma yaratan durumu çözmek için birtakım fedakârlıklarda bulunurlar. Bir anlamda farklılıklar ikinci plana geçer ve orta noktada buluşulur. Bu stili, çatışmayı çözme sürecinin başında kullanmak oldukça yanlış olacaktır. İş birliği stilinin başarılı sonuçlar doğurmadığı durumlarda, uzlaşma stilini kullanmak daha doğru olabilir. Uzlaşma stilinin her iki tarafı da oldukça fazla memnun eden çözümler ürettiğini söylemek çok zordur. Sorunlara geçici çözümler bulduğu gibi, çatışma yaşayan taraflar arasındaki ilişkileri düzeltmez.
• İş birliği: Yüksek derecede iddiacı ve iş birlikçi olan bu stil, kazan-kazan yaklaşımını benimser. Her iki taraf da çatışma yaratan sorunu açık ve detaylı bir şekilde tartıştıktan sonra, her ikisinin de memnun olacağı bir çözümde anlaşırlar. Özellikle iletişim eksiklikleri ya da yanlış anlaşılmalar nedeniyle yaşanan çatışmaların çözümü için çok elverişli bir yoldur.
• Uyum: İş birlikçi, fakat iddiacı olmayan bu stil, rekabetin tam tersidir. Kendi çıkar ve isteklerinden vazgeçerek, diğer tarafın amaçlarına ulaşmasını sağlamaktadır. Uyum stilinin kullanılması, bir süre sonra, daha yoğun bir şekilde çatışmanın tekrar ortaya çıkmasına neden olur.
• Kaçınma: Düşük derecede iddiacı ve düşük derecede iş birlikçi olan bu stilde, çatışma yaratan durum karşısında birey çekilmeyi, tarafsız kalmayı, çatışma yokmuş gibi davranmayı, çatışmayı göz ardı etmeyi tercih eder. Pasif bir stildir; bireyin çatışma yaratan duruma karşı gösterdiği aktif bir eylem ya da tepki söz konusu değildir. Çatışma konusu çok önemli olmadığında da kaçınma stili kullanılabilir. Fakat kaçınma stilini kullanmak, bir başka ifadeyle çatışmanın varlığını göz ardı etmek, ilgisiz konularda, ilgisiz kişilerle gerginlik yaşanmasına neden olabilir. Bu stilin sıklıkla kullanılması, taraflar arasında çözülmemiş birçok konunun kalmasına ve bu nedenle de gerginliğin olmasına, performansın düşmesine neden olacaktır. Sorunları görmezden gelmeyi içeren kaçınma stili bir süre sonra saldırganlığın ortaya çıkmasına neden olabilir. Saldırganlık, belli bir konuya (işe, fikre) yöneltilebileceği gibi, kişilere ya da kurumların geneline de yöneltilebilir.