İKTİSADİ KALKINMA Dersi Gelir Dağılımı ve Yoksulluk soru detayı:
SORU:
Birincil ve ikincil gelir dağılımı nedir?
CEVAP:
Piyasa ekonomisinin işleyişine herhangi bir
müdahale olmaksızın ortaya çıkan milli gelirden
üretim faktörlerinin aldığı emek, kâr, faiz ve ücret
şeklindeki gelir dağılımına birincil gelir dağılımı
adı verilir. Bu gelir dağılımı çeşitli kurumsal faktörler
ve piyasa aksaklıkları nedeniyle adil olmayabilir.
Devlet çeşitli nedenlerle piyasa ekonomisinin
işleyişine karışır ve gelir dağılımına müdahale ederek
gelir dağılımının adaletli olmasına çalışır. Zira
gelir dağılımındaki eşitsizlikler ekonomik büyüme,
kalkınma ve etkinlik üzerinde olumsuz etkiler
doğurabilmektedir. İşte devletin gelir dağılımına
yaptığı bu müdahaleye ikincil gelir dağılımı adı verilir.
Devlet gelir dağılımına çeşitli şekillerde etkide
bulunabilir. Örneğin artan oranlı vergi uygulaması
nedeniyle toplanan gelirler düşük gelir gruplarına
aktarılabilmekte, bazı mal ve hizmetler dar gelirlilere
düşük bedellerle sağlanabilmekte veya transfer
harcamaları şeklinde doğrudan doğruya gelir ödemeleri yapılabilmektedir. Birincil gelir dağılımı
aşamasındaki gelir eşitsizliğinin gelirin yeniden dağıldığı
nihai aşamaya göre çok daha yüksek olduğu
düşünülmektedir (Cural, 2009: 94).