TOPLUMSAL CİNSİYET ÇALIŞMALARI Dersi Toplumsal Cinsiyet ve Beden soru detayı:
SORU:
Biyolojik cinsiyet/toplumsal cinsiyet ayrımının ve bedenin rolünün sorgulandığı en göze çarpan analiz J. Butler’dan gelmektedir. Butler’ın Queer kuramı, biyolojik cinsiyet / toplumsal cinsiyet ayrımına ilişkin bakış açısı nasıldır?
CEVAP:
Butler’ın Queer kuramı, biyolojik cinsiyet / toplumsal cinsiyet ayrımı açısından önemli açılımlara işaret etmekle birlikte beden açısından daha temkinli bir yaklaşım sergilemektedir. Öncelikle biyolojik cinsiyet/ toplumsal cinsiyet ayrımını sorgulayan Butler, kadın ve erkek bedenleri arasındaki ayrımı keyfi, yani “normatif heteroseksüalite tarafından organize olmuş bir sosyal düzenin, yapay / insan eliyle yapılmış olanı” şeklinde tanımlamıştır. Ona göre, sayısız toplumsal cinsiyet formu olduğu için, sayısız biyolojik cinsiyetler de vardır ve bu nedenle de ne ‘kadın doğulur’ ne de ‘kadın olunur’. Kadınlar, biyolojik cinsiyete dayalı kültürel yönergeleri kendilerine mal etmektedirler. Toplumsal cinsiyet, toplumsal performanslardan başka bir şey değildir. Normatif heteroseksüelliğin kuralları, kadın ve erkeklerin referans aldığı ve yinelediği toplumsal cinsiyetlendirilmiş performansları üretmektedir. Bedenlerin cinsiyetlendirilişi de bu performanslardan kaynaklanmaktadır. Bu kuram çerçevesinde beden, bireylerin biyolojik cinsiyeti heteroseksüel normlara göre sahneledikleri bir alandır. Fakat bazen, toplumsal cinsiyetlendirilmiş beden performansları, heteroseksüel normların dışına çıkan performanslar sergilediklerinde, adı geçen bu normlarla çatışmakta, “abject” (iğrenç) olarak adlandırılmakta ve “toplumsal cinsiyet sıkıntısı/belası” ortaya çıkmaktadır.