CEVAP:

Biyolojik ajanların etkileri kimyasal ajanlardan farklı olarak kullanıldıkları anda değil, inkübasyon süresine bağlı olarak etkenle maruziyetten belirli bir süre sonra ortaya çıkar. Bu nedenle biyolojik savaş ajanına maruz kalan kişiler hastaneye olayın gerçekleştiği andan çok sonra başvururlar. Biyolojik silah kullanımında ortaya çıkan tablo bir salgına benzer, gelişen salgının biyolojik savaş ajan sebebiyle mi yoksa o bölgeye has bir salgın mı olduğu değerlendirilmelidir. Nadir görülen klinik durumların görülmesi veya tedaviye dirençli durumların ortaya çıkması biyolojik savaş ajan olasılığını düşündürmelidir. Bu durumda biyolojik silahların özelliklerini bilmek önem kazanmaktadır. Bir biyolojik silah kullanım şüphesinde yapılacak işlemler klasik salgın incelemesi ile aynıdır. Ancak biyolojik saldırı şüphesi varsa prosedürler çok daha hızlı ilerlemelidir. Biyolojik saldırıdan sonra olası deri bulaşı en kısa sürede dekontamine edilmelidir. Biyolojik ajan bilinmiyorsa kirlenmiş birey sodyum hipoklorit çözeltisi (% 0.5) veya bol miktarda düz sabun ve su ile yıkanmalıdır ancak kimyasal ajan için dekontaminantların kullanımının da unutulmaması gereklidir. Kirlenmiş personelin üzerindeki potansiyel olarak kirlenmiş olan giysiler, koruyucu giysi giymiş personel tarafından en kısa sürede çıkartılmalıdır. Kazazede dekontaminasyonun ardından taşınacaksa tekrar bir kirlenme olmaması için gerekli önlemler alınmalıdır. Tıbbi personelin kirlenmiş personelin teçhizat ya da giysilerinden ikincil olarak kontamine olma olasılığına dikkat edilmelidir. Biyolojik ajanın atıldığı yerin yakınından gelen kazazedeler yüksek oranda bulaşıcıdır. Kaynağa yakın mesafeden gelen personel ile uzaktan gelen personelin ayrımı zor olacağından tıbbi personelin veya bölgedeki diğer kişilerin uygun fiziksel korunması, dekontaminasyon tamamlanıncaya kadar muhafaza edilmelidir. Biyolojik saldırıya maruz kaldığı belirlenen kazazedelerde öncelikle genel sağlık önlemleri alınmalıdır. Bunlar solunumun sağlanması, dolaşımın sağlanması, ateşin düşürülmesi, ağrının dindirilmesi ve semptomatik tedavi olarak sıralanabilir. Biyolojik ajan ile maruziyette hastanın diğer olası mikroorganizmalarla da enfekte olmasını engellemek amaçlı hasta izole edilir. Olaydan sonra etkilenmeyen kişilerin karantinaya alınmasına (ters karantina) ve hasta bakımında etkin izolasyon tekniklerinin kullanımına hemen başlanmalıdır.