KBRN SAVUNMA VE GÜVENLİK Dersi Halk Sağlığı ve KBRN İlişkisi soru detayı:

CEVAP:

Yaralının ne kadar radyasyon aldığı; sağ kalımı ve gerekli tedavileri belirleyeceğinden maruziyet dozunun belirlenmesi önemlidir. Radyasyon maruziyeti ile kusma arasındaki sürenin belirlenmesi çok güvenli olmayan bir belirteçtir. Alınan radyasyon dozunu ve sağ kalımı tayin etmekte kan tahlillerinin yapılması ve ciltte radyasyon yanıklarının saptanması faydalı olabilir. Maruziyetten 24-48 saat sonra yapılacak lenfosit sayımı durumun ciddiyeti hakkında en iyi bilgiyi verir. Alınan doz ne kadar fazla ise akut radyasyon sendromuna bağlı belirtilerin ortaya çıkması o kadar hızlı ve şiddetlidir. Akut radyasyon sendromları iştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı, kızarıklık, ateş, ciltte duyarlılık artışı, idrar çıkışında azalma şeklinde sıralanabilir. Bunlardan biri olan hematolojik sendrom 2-3 Gy dozlarında maruziyette ortaya çıkar. Tam kan sayımı ve diğer tetkiklerle tanı konulmasını takiben özellikle olaydan sonraki 24 saat içinde kan ürünlerini arttırıcı ajanların kullanımı tedavide önem taşır. Hematolojik hasar semptom ve bulgu vermeden 1-3 hafta sonra ortaya çıkabilir. Gerek erken dönemde, gerekse belirgin hematolojik sendromda kan ve kan ürünlerinin yoğun kullanımı gerekebilir. Gastrointestinal sendrom 5-6 Gy doza maruziyet ile 5-6 gün sonra gelişebilir. Nörovasküler sendrom ise 10 Gy ve üzeri dozlarda ortaya çıkan genellikle olarak ölümcül seyreden bir durumdur. Belirgin fiziksel travma veya vücudun %20’sinden fazlasının yandığı durumlara eşlik eden 2 Gy veya daha fazla radyasyon dozu maruziyeti durumunda kombine yaralanmadan söz edilir. Bu durumda klinik gidişat her bir travmanın tek başına görüldüğü durumlardan çok daha kötüdür. Radyasyon yaralılarının tedavi yaklaşımında olgular hafif, orta, ciddi ve letal olmak üzere dörde ayrılır. Tıbbi imkânların uygun kullanılması için tedavide orta ve ciddi gruba girenlere öncelik verilmelidir.
Çizelge