CEVAP:

Böbrek hastalıkları

Konjenital Anomalileri (Bozuklukları):

Agenezis: Tek taraflı veya çift taraflı böbreğin gelişmemiş olmasıdır. Tek taraflı ise sorun olmaz ancak çift taraflı agenezis (yokluk) yaşam için tehdittir. Çift taraflı böbrek olmadığında akciğerlerde de sorun görülmektedir ve ölüm solu­num yetmezliğine bağlıdır.

At Nalı Böbrek: İki böbreğin birleşik olduğu durumları belirtir. At nalı böbrekte böbrekler sıklıkla alt uç kısımlarının birleşmesi şeklindedir.

Hipoplastik Böbrek: Renal hipoplazi (oligomeganefroni) yapısal olarak böb­reklerin normal fakat küçük olduğu primer olarak nefron sayısının az olması olarak tanımlanabilir.

Çok Sayıda Böbrek: İkiden fazla böbrek olması demektedir. Genelde normal böbreğin altında oluşur. Kendi üreteri ile normal böbreğin üreterine bağlanarak mesaneye açılabileceği gibi çok nadir kendi üreteri mesaneye bağlı olabilir.

Ektopik Böbrek: Böbrekler normalde olması gereken yerden farklı yer yerleş­mesi demektir.

• Nefrit hastalıkları

Glomerülonefritler: Nefronu oluşturan damarsal yumağın olduğu glomerülün inf­lamasyonuna (iltihaplanmasına) denir. Glomülonefritte bulgular el, ayak ve göz kapaklarında ödem nedeniyle şişme, idrar renginin çay rengi gibi koyulaşması ve kan basıncının yükselmesi, yani hipertansiyondur. İdrar incelemesinde idrarda kan (hematüri) ve protein (proteinüri) görülür. Glomerülonefritin tipini anlamak için böbrek biyopsisi yapılmalıdır.

Tübüler hastalıklar: Nefronda ağırlıklı olarak tübüllerde iltihap vardır. Hem akut hem de kronik böbrek yetmezliğine yol açabilirler. Hastalarda sık idrara çıkma (pollaküri), gece uykudan uyanıp idrara gitme (noktüri), hipertansiyon, anemi (kansızlık) görülür. Etiyolojisinde (nedeni) bazı enfeksiyonlar, ağrı kesici (analje­zik) ilaçlar, malign hastalıklar yer almaktadır.

• Polikistik Böbrek Hastalığı: Böbrek yetmezliğine neden olan ailesel hastalıklar­dan en sık görülenlerinden birisidir. Bu hastalıkta böbreklerde içleri berrak sıvı ile dolu olan ve “kist” denilen çok sayıda (poli) kesecik bulunur. Belirtileri, sırtta ağrı, geceleri idrara çıkma (noktüri), hematüri (idrarda kan) ve hipertansiyondur. Böb­rek hastalığı olanların çocuklarında da polikistik böbrek hastası olma riski %50’dir. Bu hastalığı olanların evlilik öncesi genetik danışmanlık alması önemlidir.
• Renal Arter Stenozu (Darlığı): Aortadan çıkıp böbreğe kanı getiren renal arterin (böbrek atardamarının) dar olmasıdır. Bu nedenle böbreğe gelen kan az olacağı için böbrek bunu kompanse edebilmek için (dengeleyebilmek için) kan basıncını yükseltmeye çalışır. Bu nedenle su ve tuz geri emilimini artırır, kan basıncını artı­rıcı sistemlerini devreye sokar.
• Üriner Enfeksiyonlar: Hemen her yaşta, kadınlarda ve kız çocuklarında üretranın kısa olması nedeniyle erkeklere göre daha fazla görülen hastalıklardandır. Neden­leri bakterilerdir. İdrarı yaparken yanma (dizüri), sık idrara çıkma (pollaküri) söz konusudur. Çocuklarda daha belirgin olmak üzere yüksek ateş, iştahsızlık, bulantı, kusma, vardır. Bel-sırt, karın ve kasık ağrıları olabilir. İdrarda bakteriüri (idrarda bakteri bulunması), lökositüri (idrarda lökosit = akyuvarın bulunması) ve eritosi­türi (idrarda eritrosit= alyuvar bulunması) saptanabilir.
• Akut Böbrek Yetmezliği: Ani gelişen bir nedenden dolayı böbrek fonksiyonun saat­ler veya günler içinde ani olarak bozulmasıdır. Örneğin; herhangi bir travma sonrası aşırı kanamalar, vücudun aşırı ishal gibi nedenlerle su kaybetmesi, aşırı egzersiz, sıcak şoku ve malign hipertermi, alkolizm, bazı ilaçlar, kalbin pompalama gücünü azaltan durumlar sonucu gelişebilir. Belirtileri kronik böbrek yetmezliğine benzer.
• Kronik Böbrek Yetmezliği: Kronik böbrek yetmezliği (KBY), glomerüler filtras­yon değerinde azalmanın sonucu böbreğin sıvı-elektrolit dengesini ayarlama ve metabolik-endokrin fonksiyonlarında kronik ve ilerleyici bozulma hâli olarak tanımlanabilir. Ülkemizdeki nedenleri glomerülonefritler, diyabetik nefropati (Şeker hastalığında görülen böbrek bozukluğu), hipertansiyon, nefrolitiazis, po­likistik böbrek hastalıklarıdır. KBY’de birçok doku, organ ve sistem etkilenir. Has­taların ilk semptomları genellikle gece idrara çıkma (noktüri) ve anemiye bağlı halsizliktir. Hipertansiyon, yüz, el ve bacaklarda ödeme bağlı şişlik, idrar mikta­rında azalma, iştahsızlık, kemiklerde zayıflama, enfeksiyonlara duyarlılık görülür. Bunun yanında sinir sistemi, endokrin sistem, dolaşım, solunum ve GİS’te değişik bulgular ortaya çıkar. Tedavide hemadiyaliz ve periton diyalizi ile başarılı sonuçlar alınmaktadır. Ancak bu tedavi yöntemleri böbreğin bütüncül fonksiyonlarını ye­rine getiremez. Bugün için en önemli ve böbrek fonksiyonlarının tümünün yerine gelmesine neden olan tedavi seçeneği böbrek naklidir (transplantasyonu).
• Mesane Hastalıkları

Sistit: Özellikle kadınlarda daha sık görülen mesanenin bakteriyel enfeksiyonuna “sistit” denir. Belirtileri idrar yolu enfeksiyonlarında görüldüğü gibidir. Nörojenik Mesane: Mesanenin sinir sistemindeki bazı hastalıklar veya bozukluk­lar sonucu ortaya çıkan idrar depolama fonksiyonundaki bozukluklardır. Nöroje­nik mesane beyin, omurga ve omurilik yaralanmaları sonucu ortaya çıkabileceği gibi nöropatiye (sinirlerde harabiyete) neden olan diyabet (şeker hastalığı) gibi bazı hastalıklar sonucu da ortaya çıkabilir. Nörojenik mesanede ya inkontinans denilen idrar kaçırma ya da vesikoüreteral reflü (VUR) denilen idrarın üretere ve hatta böbreğe geri kaçması söz konusu olabilir.

• Prostat Hastalıkları

Benign Prostat Hipertrofisi / Hiperplazisi (BPH): Prostat erişkin bir erkekte or­talama ağırlığı 18-20 g civarındadır. Mesaneden sonra üretranın etrafını saran bir organdır. Meninin %10’un sperm, %30’u prostat sıvısı, %60’ı da vezikula seminalis sıvısıdır. Meniyi önce pıhtılaştırarak, meninin cinsel ilişki sonrası vajinada ve ser­vikste tutunmasını sağlar. Bu esnada spermlerin hareketi kısıtlıdır. Prostat sıvısı pıhtının erimesini sağlayarak spermlere hareketlilik kazandırır. Böylece döllenme için spermler harekete geçmiş olur. Yaşla birlikte prostatın büyüklüğü artmaya baş­lar. İyi huylu olan bu büyüme sonucu üretrada daralma meydana gelmeye başlar. Bu nedenle idrar yapmada zorluk, sık idrara çıkma, noktüri görülür. Basit cerrahi operasyonlarla üretranın ağzından girilerek dar kısımlar genişletilebilir.

Prostatit: Prostatın inflamasyonuna denir. Sık idrara gitme, idrar yaparken ağrı yanma ve zorluk, geceleri idrara gitme yakınmaları yanında en önemlisi akıntı ol­masıdır. Bazı olgularda cinsel ilişki sonrasında ağrı hissi daha belirgindir.