SORU: Bu asırdaki bilimsel gelişmeler nelerdir?
CEVAP: Avrupa’dan sadece ihtiyaç duydukları teknolojik gelişmeleri alan Osmanlılar, XVIII. asırdan itibaren Batı biliminden selektif aktarmalar yapmaya, bilim geleneğinde İslam geleneğinden Batı bilimine tedrici bir şekilde geçmeye başlamışlardır. Yazılan eserlerde ve çevirilerde ilk kez modern matematik ve fizikle ilgili bilgiler verilmiştir. Fransa elçisi Marqius de Villeuve’nin İstanbul’da bulunduğu sırada (1728-1741), Reisülküttap Mustafa Efendi’den rica etmesi üzerine yazılan Kevakib-i Seb‘a adlı eserde, Osmanlıda uygulanan ilim ve öğretim usulü hakkında bilgi verilmiştir. Bu eserde, akaid, fıkıh, mantık, matematik, astronomi, anatomi ve tıbbın faydalı; felsefe ve astrolojinin zararlı; şiir ve edebiyatın ise ne zararlı, ne de zararsız bilimler olarak sayılması, müspet ilimlerdeki gelişmelerin ferdi çalışmalar dışında henüz eğitim hayatında gerekli karşılığı bulamadığını göstermektedir. XVIII. asrın sonlarına doğru ise modern bilimler, askeri alandaki yenileşme çalışmalarıyla eğitim hayatına girme fırsatı bulmaya başlamıştır.
