SORU: /ç/ ünsüzünün /s/ ünsüzüne dönüştüğü ortamları açıklayınız.
CEVAP: Konuşma dilinde pek çok ortamda gözlenen gelişmelerden biri /ç/>/s/ değişmesidir. Türkçe ünsüz uyumuna göre ötümsüz ünsüzden sonra ötümsüz ünsüz gelirken bu kural konuşma dilinde bozulmakta, yan yana gelen iki ötümsüz ünsüzden ikincisi ötümlüleşmekte birinci ünsüz ise patlamalı olmaktan çıkıp sızıcılaşmaktadır. Yan yana gelen iki ötümsüz patlamalı ünsüzden ikincisi ötümsüzlüğünü kaybetmiştir. Bu, konuşma dilinde, özellikle ağızlarla ilgili araştırmalarda sıkça rastlanan bir durumdur. İkincisinin ötümlüleşmesi sonucunda ilki ünsüz de patlamalı olmaktan çıkmış, sızıcılasmıstır. Ancak burada üzerinde durduğumuz /ç/>/s/ değişmesi diğer ötümlü ünsüzlerden önce de görülebilmektedir:
