CEVAP:

Romanın anlatıcısı Feride, başta da belirttiğimiz gibi romanın başkahramanıdır. Dolayısıyla iç-öyküsel konumdaki iç-odaklayım bakış açısına sahip ben-anlatıcı romanın ilk dört ana bölümünün anlatıcısıdır. Günlük türü anlatım tekniğinden yararlanılarak anlatılan bu bölümlerden sonra, son bölümde iç-öyküsel anlatıcı yerini dış-öyküsel konumdaki sıfır-odaklayım bakış açısına sahip tanrısal anlatıcı dediğimiz figüre bırakır. Merkezî kişi olan kahraman üzerine odaklanmış anlatıya Feride’nin kişiliği hâkimdir. Okur, ilk dört bölümdeki olayları öyküleme edimini günlüğü üzerinden gerçekleştiren başkahraman Feride’nin bakış açısından değerlendirmek durumundadır. Günlük türünün özelliklerinden biri olan anlatımdaki içtenlik kahramanla okurun özdeşleşmesini ve ona inanıp güvenmesini sağlar.

Çalıkuşu romanında ilk 480 sayfalık dört bölümü anlatan kahraman anlatıcı ile 60 sayfa tutan son bölümü anlatan tanrısal anlatıcının öyküleme edimi romanın hikâyesinin söylem hâline getirilirken okura iki farklı bakış açısı sunar.