SORU: Çeliklerde Köklenmeyi Etkileyen Faktörler nelerdir?
CEVAP: Bitkinin kalıtsal yapısı: Türler ve çeşitler arasında çeliklerin köklenme yetenekleri bakımından farklar bulunur. Bitkilerde sentezlenen büyüme düzenleyici maddeler arasında özellikle oksinler köklenme üzerinde etkilidir ve bu özellik türlere göre farklılık gösterir. Ana bitkinin genel durumu: Çelik alınacak ağaçlar her türlü hastalık, don ve kuraklık zararından etkilenmemiş, sağlıklı, iyi gelişmiş, orta derecede kuvvetli olmalı, çeşitleri iyi bilinmeli, virüsler ve bakteriyel hastalık etmenleri ile bulaşık olmamalıdır. Ana bitkinin beslenme durumu: Yüksek karbonhidrat düzeyi kuvvetli kök oluşumuna neden olmaktadır. Çelik materyali bitkinin iyi beslenen yerlerinden seçilmeli, büyümenin yavaşladığı ve karbonhidratların toplandığı yan sürgünler, çabuk büyüyen gevşek dokulu tepe sürgünlerine tercih edilmelidir. Ana bitkinin yaşı: Çelikle çoğaltımı kolay olan türlerde ana bitki yaşı sorun olmazken, zor köklenen türlerde gençlik döneminde alınan çelikler daha kolay köklenmektedir. Çelik alma zamanı: Kışın yaprağını döken bitki türlerinde; odun çelikleri, yaprak dökümünden itibaren ilkbaharda gelişmenin başlamasına kadar olan dinlenme döneminde alınırlar. Yarı odun çelikleri yaz sürgünlerinin kısmen odunlaştığı yaz ortası ve sonunda, yeşil çelikler ise o yılın taze sürgünlerinden genellikle yaz başlangıcında yapraklı olarak hazırlanırlar. Zor köklenen türlerde, yeşil çelikler odun çeliklerinden daha kolay köklenme eğilimi gösterirler. Dışsal Faktörler: Köklendirme ortamının hafif, çabuk ısınabilen, geçirgen ve kolay havalanabilen yapıda olması, hastalık ve zararlılardan ari olması gerekir. Bir çok bitki türünde gündüz 21-27°C, gece ise 16-21°C sıcaklıklar optimum köklenme için uygundur. Çeliklerin bulunduğu ortamda hava nemi yüksek (% 90) olmalıdır. Özellikle yapraklı çeliklerde, yapraklardan meydana gelecek su kaybını kökler belirli bir aşamaya gelene kadar azaltmak gerekir. Kışın yaprağını döken bitki türlerinin, yeterli besin maddesi ve oksin depolamış olan odun çeliklerinde en iyi köklenme karanlıkta olmaktadır. Ancak ışık, yapraklı çeliklerde oksin ve karbonhidrat sentezini teşvik etmesi nedeniyle çelik köklenmesini olumlu yönde etkiler.