TÜRK SOSYOLOGLARI Dersi MÜMTAZ TARHAN CEMİL MERİÇ soru detayı:

CEVAP:

Sosyolog Recep Şentürk bu çizgiye mensup olan sosyologları Sait Halim Paşa, İzmirli İsmail Hakkı, bir dönem ve kısmen Ziya Gökalp, Cemil Meriç, Kemal Tahir, Nureddin Topçu, Baykan Sezer ve Korkut Tuna şeklinde sıralamaktadır (Şentürk, 2008: 1035). Cemil Meriç daha ziyade tarih, toplum, ideoloji, toplumsal değişme ve fikir adamlarına ilişkin bilinenlerin ötesinde değerlendirmelerde bulunur. O Batı sosyolojisini eleştirel bir bakış açısıyla “ideoloji” veya yeni “teoloji” olarak da adlandırmasına rağmen, tümüyle bunlardan ibaret olarak ele almaz. Re Cemil Meriç tabu ve kalıpları yıkar, her türlü düşünce, kurum ve kişileri insafsızca eleştirir. Çok fazla eleştirilen ve insafsızca saldırılan kişi ve kurumların olumlu yanlarını vurgulayarak, hakkını teslim etmeye çalışır. Bir yerde adeta yerin dibine soktuğu bir fikir akımı yahut kişiyi bir başka yerde gökleri çıkarır. Bu durum bir çelişki olmaktan ziyade o fikir akımı veya kişinin her iki boyutuna da bir şekilde var olduğunu düşünmesidir. Köksal Alver, “Cemil Meriç’in Sosyoloji Tasavvuru” adlı makalesinde Cemil Meriç’in eleştirel sosyolojisini eleştirerek şöyle bir yargıda bulunmaktadır: Eleştirel sosyolojinin radikal bir yorumunun sosyolojiyi zayıflatma hatta yıkma eylemine dönüşme tehlikesini barındırdığını da görmek gerekir. Özellikle Meriç’in yaklaşımında eleştirel sosyoloji, bir tür sosyoloji düşmanlığına, sosyoloji yıkıcılığına dönüşme tehlikesini barındırmaktadır. Sosyoloji hakkında çok keskin hükümleri, yargıları değerlendirmeleri olan Cemil Meriç’in bakış açısı- nın da eleştirel okunması gerektiği ortadadır (Alver, 2009: 348).