CEVAP:

Han ilan edildikten sonra askerî seferlerine devam eden Cengiz, 1207 yılında Tangutlar üzerine ikinci defa sefere çıktı. Yine aynı yıl Kırgızlar’ı, 1208 yılında Merkitler’i ve Naymanlar’ı hâkimiyetine aldıktan sonra, 1209 yılında Uygur hükümdarı İdikut’u kendisine bağladı. 1210 yılında Tangutlar üzerine üçüncü defa sefere çıktıktan sonra, 1211 yılında Yedi-su’nun kuzeyinde bulunan Karluk hükümdarı Arslan Han’ı kendisine tabi kıldı. Böylece 1211 yılına gelindiğinde, Moğolistan’ın yanı sıra Orta Asya’nın önemli bir kısmı da Cengiz Han’ın hâkimiyeti altında birleşmişti. Cengiz Han 1211 yılında yüzünü bu kez Kuzey Çin’e hâkim olan Kin Devleti’ne çevirdi. Moğol ordusu peş peşe kazandığı zaferlerin ardından 1214 yılında Pekin önlerine ulaştı. Sulh yapıldıysa da savaş kısa süre sonra yeniden başladı. Pekin uzun bir muhasaranın ardından 1215 yılında teslim olmak zorunda kaldı. Cengiz Han ertesi yıl Moğol ordularının komutasını Mukalı’ya bırakarak Moğolistan’a döndü. Kin Devleti’ne karşı yürütülen savaş ancak Ögedey Han zamanında 1234 yılında tamamlanabildi. Cengiz Han 1216-1217 yıllarında İli vadisindeki Almalıg hükümdarını kendisine bağladı. Ardından da 1218 yılında Cebe Noyan vasıtasıyla eski düşmanı Nayman hükümdarı Küçlüg’ün hâkimiyetine giren Kara-hıtay topraklarını ele geçirdi. Kara-hıtay topraklarının ele geçirilmesi, Cengiz Han’ı batıda Hârezmşâhlar Devleti ile komşu yapmıştı. 1218 yılında yaklaşık 450 Müslüman tacirden oluşan bir Moğol ticaret kafilesinin Hârezmşâh topraklarında bulunan Otrar’da saldırıya uğraması üzerine Cengiz Han 1219 yılında güçlü bir orduyla Hârezmşâhlar Devleti’ne karşı harekete geçti. Bu sırada Horâsân üzerinden Irak-ı Acem ve Azerbaycan’a giren Cebe ve Sübütey komutasındaki bir Moğol ordusu da ardında viraneye çevrilmiş bir ülke bırakarak Kafkasya’ya ulaşmıştı. Kafkaslar’dan Karadeniz’in kuzeyine geçen Cebe ve Sübütey 31 Mayıs 1222 tarihinde Kalka’da bazı Rus prensleri tarafından da desteklenen Kıpçak ordusunu feci bir hezimete uğrattı. Volga Bulgarları’nı da mağlup ettikten sonra Hazar Denizi’nin kuzeyinden dolaşarak Orta Asya’da Cengiz Han’ın yanına ulaştı. Dört yıllık bir sürede yaklaşık 20.000 kilometre mesafenin katedildiği bu sefer, dünya tarihinin en dikkate değer askerî harekâtlarından birini teşkil etmektedir.