CEZA HUKUKU Dersi Yaptırımlar ve Milletlerarası Ceza Hukuku soru detayı:
SORU:
Ceza ve güvenlik tedbirleri arasındaki farkı açıklayınız.
CEVAP:
Türk Ceza Kanunu’nda suç teşkil eden haksızlığı gerçekleştiren kişiye uygulanabilecek iki tür yaptırım öngörülmüştür. Bunlar ceza ve güvenlik tedbiridir (m. 45 vd.). Bu yaptırımlardan cezanın uygulanabilmesi için failin işlediği suç nedeniyle kusurlu bulunması gerekir. Ceza hukukunun temel prensiplerinden birisi de, kusursuz ceza olmaz prensibidir. Kusur hem cezanın gerekçesini oluşturmakta, hem de sınırının belirlenmesinde ölçü olarak alınmaktadır. Bir kişi işlediği haksızlıktan dolayı kusurlu bulunması hâlinde ve kusuru ölçüsünde cezalandırılmalıdır. Ceza, işlediği suçtan dolayı kusurlu bulunan, yani işlediği fiilin haksızlık teşkil ettiği bilincine sahip olmasına rağmen, tercihini haksızlığı işlemekten yana kullanan kişiye uygulanabilen bir yaptırımdır. Cezanın bu niteliği amacını da ortaya koymaktadır. Ceza, kişiye böyle bir tercihte bulunması dolayısıyla verilmekte ve yaptığı bu tercih nedeniyle pişmanlık duymasını sağlamak amacıyla uygulanmaktadır. Bu itibarla cezanın amacı suç işleyen kişinin yaptığı bu tercihin yanlış olduğu bilincine varmasını sağlamaktır. Cezanın uygulanmasıyla kişinin hukuk kurallarına riayet eden, toplumun değerleriyle barışık, yani yeniden sosyalleşmiş bir kişi hâline gelmesi amaçlanmaktadır. İşlediği fiil suç teşkil etmesine rağmen, böyle bir fiili işlemesi dolayısıyla kusurlu sayılmayan kişiye ceza verilemez. Ancak işlenen fiil suç teşkil etme özelliğine sahip olduğu için, bu kişi gösterdiği tehlikelilik durumu nedeniyle güvenlik tedbiri yaptırımına maruz kalabilecektir. Güvenlik tedbiri kusurun varlığını gerektirmediği için bu yaptırımı uygulamanın amacı suç işleyen kişinin işlediği haksızlıktan dolayı pişmanlık duymasını sağlayarak onu yeniden topluma kazandırmak olamaz. Güvenlik tedbirinin temelinde kusur değil, toplumu faile karşı koruma amacı bulunmaktadır. Güvenlik tedbiri bir suç işlemek suretiyle gösterilen tehlikelilik durumundan toplumun korunması veya toplumdan kişinin korunması, yani kişinin ıslahı amacıyla uygulanabilmektedir. O hâlde cezanın temelinde kusur yattığı hâlde, güvenlik tedbiri tehlikelilik esasına dayanır. Ceza kişiyi işlediği suçtan pişmanlık duymak amacını güttüğü hâlde, güvenlik tedbiri esas itibariyle toplumu korumak amacıyla uygulanırlar.