KALEM MEVZUATI Dersi Ceza Yargılamasında Yazı İşleri ve Uygulama soru detayı:
SORU:
Ceza yargısındaki özel mahkemeler nelerdir?
CEVAP:
Çocuk ağır ceza mahkemesi, çocuk mahkemesi, fikrî ve sınai haklar ceza mahkemesi özel kanunla kurulmuş olup sadece görev alanında belirtilen davalara bakmaktadır. Aynı adliye teşkilatı içerisinde birden fazla genel görevli ceza mahkemesi kurulmuş ise hangi ceza mahkemesinin ihtisas mahkemesinin görev alanına giren davalara bakacağına Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından karar verilmektedir. Trafik mahkemeleri baktıkları suçların niteliği itibarıyla ihtisas mahkemeleri olmalarına karşın, müstakil ihtisas ceza mahkemesi olarak kurulmamıştır. Sulh ceza mahkemeleri kaldırılmadan önce bu mahkemelerin bünyesinde ihdas edilmişlerdi. Ancak sulh ceza mahkemelerinin kaldırılması ile bu işe sulh ceza hâkimliği değişik iş olarak devam etmektedir. Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri Çocuk ağır ceza mahkemelerinin kuruluş ve görevlerine ilişkin hukuki düzenleme 5395 sayılı Çocukları Koruma Kanunu’nda yer almaktadır. Çocuk ağır ceza mahkemelerinde bir başkan ile yeteri kadar (genelde iki) hâkim üye ile bağlı kalemde yazı işleri müdürü, zabıt kâtipleri ve mübaşir bulunur. Çocuk ağır ceza mahkemeleri de toplu mahkemeler olup bir başkan ve iki üye ile toplanır. Çocuk Mahkemeleri Çocuk mahkemelerinin kuruluş ve görevlerine ilişkin hukuki düzenleme 5395 sayılı Çocukları Koruma Kanunu’nda yer almaktadır. Çocuk mahkemesi, tek hâkimlidir. Mahkemeye bağlı kalemde yazı işleri müdürü, zabıt kâtipleri ve mübaşir bulunur. Duruşmalara Cumhuriyet savcısı katılmaz. Mahkemelerin bulunduğu yerlerdeki Cumhuriyet savcıları, çocuk mahkemeleri kararlarına karşı kanun yoluna başvurabilirler (25/1). Çocuk mahkemesi, asliye ceza mahkemesi görev alanına giren suçlar bakımından, suça sürüklenen çocuklar hakkında açılacak davalara bakar (m.26/1). Müstakil çocuk mahkemesi kurulmayan yerlerde asliye ceza mahkemesi genel görevlidir. Fikrî ve Sınaî Haklar Ceza Mahkemesi Fikrî-sınai mülkiyet haklarına ilişkin olarak ilgili Kanun Hükmünde Kararnameler (551, 554, 555 ve 556 sayılı KHK) ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre ihtisas mahkemelerinin kurulacağı öngörülmüştür. Bu ihtisas mahkemesi tek hâkimlidir. Cumhuriyet savcısı duruşmalara katılmaz. Ayrı olarak fikrî ve sınaî ceza mahkemesi kurulmayan yerlerde asliye ceza mahkemesi genel görevlidir.