TÜRKİYE CUMHURİYETİ SİYASİ TARİHİ Dersi İLK ASKERÎ DARBE VE BÜROKRATİK VESAYETİN KURUMSALLAŞMASI (1960-1971) soru detayı:

CEVAP:

1950’lerde parti içinde Turhan Feyzioğlu ve ekibinin kurduğu Hürriyet Partisi (HP) ile başlayan ve bunun etkisiyle de CHP içinde 1957’de “Hürriyet Andı” olarak kabul edilen bildiriye kadar, CHP’nin “devleti kurtarma misyonunun” demokrasiyi “kurtarma misyonuna” doğru evrilmesi, CHP’nin klasikleşmiş/devletçi sol anlayışının değişim geçirmesinde etkili olmuştur (Mazıcı, 2006: 558). 1957 yılında yayımlanan “Hürriyet Andı”; CHP’nin hukuk devleti ve millet iradesinin yanında olduğunu; buna engel olanlara savaş açtığını ilan ettiği bildiridir. Ocak 1959’da yayımlanan “İlk Hedefler Beyannamesi” ise bu açılımın bir devamı niteliğindedir.
CHP’nin 14. Kurultayı’nda ilan edilen bu beyanname yeni anayasa, çift meclis, özerk üniversiteler, özgür basın, yargı güvencesi gibi farklı, yeni talepleri ve açılımları içermektedir. Bu açılımlar ve TİP’in meclise girerek sola seslenme çabaları, beraberinde CHP için yeni bir sol tanımın yapılmasını zaruri kılmıştır. 1965 seçimlerinden hemen önce ortaya konmaya çalışılan ortanın solu politikası, CHP’nin sadece çevresiyle olan bağlantısını kurarken değil aynı zamanda parti içerisinde de tartışılmıştır. CHP içindeki “muhafazakâr” kesim solun aşırılıklar barındırdığı iddiasıyla bu söyleme karşı çıkmıştır.