BİLİM FELSEFESİ Dersi BİLİMSEL HİPOTEZLERİN PEKİŞTİRİLMESİ soru detayı:

CEVAP:

Christensen’in karşı örnekleri her iki beklentinin,
yani (i) ile (ii)’nin, her zaman yerine gelmediğini ortaya
koymaktadır.
Christensen örneğindeki Zx, Yx ve Sx açık önermelerini
sırasıyla “x kuzgundur”, “x’in belli bir türden tüyü vardır”
ve “x siyahtır” olarak yorumluyor. Öte yandan a, H
hipotezindeki bağlı x değişkeninin gözlemlenmiş belli bir
değeri olan nesne olsun. Buna göre söz konusu E, H
(pekiştirilmek istenen hipotez), H1 ve H2 şöyle
yorumlanır:
• E: Gözlemlenmiş nesne bir kuzgundur,
Gözlemlenmiş nesnenin belli türden tüyü vardır.
• H: Bütün kuzgunlar siyahtır.
• H1: Bütün kuzgunların belli türden tüyü vardır.
• H2: Eğer bir nesne kuzgun ise, bu nesnenin siyah
olması ile belli türden tüyü olması eşdeğerdir.
Bu durumda yorumlanmış H hipotezinin birinci
aksiyomlaştırmada sezgisel olarak pekiştirlmediğini,
ancak ikinci aksiyomlaştırmada sezgisel olarak
pekiştirildiğini görüyoruz.
Nitekim birinci aksiyomlaştırmada kanıt olarak belli
türden tüyü olan bir kuzgunun gözlemlenmesine ve H1
aksiyomuna, yani tüm kuzgunların belli türden tüyü
olmasına, bakarak aynı kuzgunun bir de siyah olduğu
sonucuna sezgisel olarak varamayız. Dolayısıyla H
hipotezinin sezgisel olarak pekiştirildiğini söyleyemeyiz.
Öte yandan ikinci aksiyomlaştırmada aynı kanıta ve H2
aksiyomunun yorumuna bakarak salt mantık yoluyla bu
gözlemlenmiş kuzgunun bir de siyah olduğu sonucunu
çıkartıyoruz. Gözlemlenmiş kuzgunun siyah olması ise H
hipotezinin bir olumlu örneklemesidir. O zaman da
hipotez bu kez sezgisel olarak pekiştirilmiş oluyor.