SORU: Cumhuriyet döneminde belediye yapılanması hangi birimlerden oluşurdu ve görevleri nelerdi?
CEVAP: Genel olarak yapıdan bahsedilecek olursa belediye teşkilatı; belediye reisi, belediye meclisi ve belediye encümeninden oluşmaktadır. Belediye başkanı belediye meclisince -vali ve içişleri bakanının onayından sonra- seçilir, meclise üyelik şartıysa yoktur. Dört senelik hizmet süresi boyunca belediye reisinin; devletin kanunlarını yayınlamak, beldenin zabıtasını gözetmek, meclis ve encümen kararlarını hayata geçirmek, sağlık, bayındırlık ve temizliğiyle ilgilenmek ayrıca belediye emlakını işletmek gibi vazifeleri yerine getirmesi beklenirdi. Reis sorumluluklarını yerine getirirken, tayin edeceği muavinlerden yararlanabilirdi. Ayrıca emri altında personeli ve zabıta kuvveti bulunur. Personelin bir kısmı üzerinde tasarruf hakkı da vardır. Görev süresini tamamlama, görevi kötüye kullanma, hapis cezasına çarptırılma ve belediye meclisinden çıkabilecek yetersizlik kararıyla başkanlıktan ayrılabilirdi. Belediyenin en yetkili organı belediye meclisidir. Kentin - veya kasaba- büyüklüğüne göre meclis üye sayısı dokuzdan az, elli beşten çok olamaz. Hizmet süreleri beş yıl olarak belirlenen belediye meclisleri; her yıl üçer defa -Ekim, Şubat ve Haziran- belediye reisinin başkanlığında toplanırdı. Karma yapıya sahip ve bir bakıma belediye meclisi kararlarının uygulanmasını denetleyen belediye encümeni, ünitenin üçüncü önemli birimidir. Belediye hizmet birimlerinin yöneticileri -yazı işleri, hesap işleri, sağlık işleri, veteriner ve teftiş kurulu müdürü gibi- ve belediye meclisi üyelerinden -yarısından çok, ikiden az olmamak kaydıyla- oluşur.
