BİLİM FELSEFESİ Dersi GÖZLEM, DENEY VE ÖLÇME soru detayı:
SORU:
Deneyci cıvalı bir termometreyi t1 zamanında u1
yerinde bir kaptaki soğuk suya batırıp, bu su dolu kabı [t1,
t2] zaman aralığında bir gaz kabında ısıtıyor. Deneyci
aynı [t1, t2] zaman aralığında termometrenin cıva
sütununun yükseldiğini gözlemliyor. Bu deney “Bütün
metaller yeterince ısıtıldığında genleşir” hipotezini daha
da pekiştirmek için yapılabilir. Bunun için deneycinin
“Cıva bir metaldir” önermesini önceden kabul etmesi
gerekir. Deneye yol açan soru nasıldır?
CEVAP:
“a nesne dizgesi bir metal kitlesi olup u yerinde
[t1, t2] zaman aralığında yeterince ısıtılırsa, a nesne
dizgesi u yerinde [t1, t2] zaman aralığında genleşir mi?”
“cıva kitlesidir ve ısıtılıyor” ifadesini “D1 nesnedurumundadır”,
“u yerinde genleşir” ifadesini “D2 nesnedurumundadır”,
“[t1, t2] zaman aralığı” ifadesini de “t
zamanı” ile gösterirsek,
Bu sorunun genel biçimi şöyle olur:
• “a nesne dizgesi t zamanında D1 nesnedurumunda
ise, a nesne dizgesi t zamanında D2
nesne-durumunda olur mu?