TÜRKÇE BİÇİM BİLGİSİ Dersi Kelime Türleri soru detayı:
SORU:
Dilimizde kullanılan bağlaçlar ne şekilde kullanılır detayları ile açıklayınız.
CEVAP:
Bağlaçlar, kelime türleri içinde kapalı gruplardan biridir. Tek başlarına kullanıldıklarında bir nesneye, bir varlığa işaret etmez. Sözlüktetanımlanabilecek bir anlama değil dilbilgisel bir anlama sahiptir; anlamları ancak bağlam içinde ortaya çıkar. Bu nedenle bağlaçlar anlamlı değil işlevli kelimelerdir. Ayrıca türetme için uygun değildir, yeni sözlerin türetilmesinde kullanılmaz. Söz dizimi açısından ise kelimeler, kelime grupları, cümlecikler ve cümleler arasında çeşitli ilişkileri gösterir. Türetme için uygun olmamaları ve çekim eki almamaları, söz diziminde kelimeleri, öbekleri ve cümleleri birbirine bağlamaları; bağlaçları diğer kelime türlerinden ayıran en önemli özelliklerdir. Aynı şekilde, birbirine bağladıkları ögelere de bağlaçlardan kaynaklanan bir ek gelmez. Edat olmakla birlikte, söz dizimi bakımından eş değer cümle ögelerini birbirine bağlayan ile bunun istisnasını oluşturur. İle, ilerleyen konularımızda da göreceğimiz gibi zamirlerin ilgi eki almış biçimleriyle birleşir: annem ve babam, Leyla ile Mecnun, ne bugün ne yarın, hem bugün hem yarın Koştum ancak yetişemedim. Biçimsel olarak bağlaçların çoğu tek kelimeden oluşur. Ancak özellikle çeşitli açılardan sıralama ilişkisine işaret eden bağlaçlar, bağladıkları iki veya daha fazla ögenin başına veya sonuna da gelebilir:
Tek kelime olanlar: ve, ile, ilâ, veya …
İki ve daha fazla kelime olanlar: hem … hem…, ne … ne …, … dA … dA, ya… ya …, ya… veya…