TÜRK EDEBİYATININ MİTOLOJİK KAYNAKLARI Dersi ESKİ TÜRK EDEBİYATINDA MİTOLOJİK VE EFSANEVİ KİŞİLER soru detayı:
SORU:
Divan edebiyatında adı en çok geçen İran hükümdâr ve kahramanlarının genel kullanım tarzlarına göre nasıl ele alınmıştır?
CEVAP:
Toplam altı madde altında toplanan bu tasnifte;
a. İnsanlık tarihine ün salmış büyük birer cihangir olan bu pâdişahlar, meşhur oldukları sıfatlarıyla anılırlardı.
b. Divan şiirinde bu şahıslar genellikle karşılaştırmalar yapmak amacıyla zikredilmişlerdir.
c. Divan şairleri dünyanın geçiciliği, hayatın nihâyeti, servet ve şöhretin hiçliği bahislerinde bu büyük hükümdârları anarlar ve dünyanın bunlara bile kalmadığını, onların da nihayet ölüp gittiğini, böylesine büyük varlık ve servetlere sahip olanların topraklara karıştığını, böylesi bir dünyanın hiçbir
şeyine aldanmamak gerektiğini vurgulamaya çalışırlardı.
d. Şâirler kendilerini bu mitolojik şahıslarla kıyaslarlar.
e. İran’ın bu efsanevi hükümdârları nâdir de olsa bazı şairler tarafından, savaş meydanının yenilmez cengaverleri olarak değil de, değişik bir kıyasla aşk meydanında büyük savaşlar veren, yılmadan mücadele ederek her tehlike ve mihneti göze alan âşıkın bir simgesi olarak kullanılmıştır.
f. Bazen de şâirler, İran hükümdârlarını, meşhur oldukları sıfatlarıyla anar ve bu sıfatları tabiattaki çeşitli varlıklarla kıyaslayarak, o varlıkları yüceltmiş olurlardı.