AFET EKONOMİSİ VE SİGORTACILIĞI Dersi Afet Ekonomisi ve Afetlerin Ekonomi Üzerindeki Doğrudan Etkileri soru detayı:
SORU:
Doğal afetlerin analitik modelleri nedir?
CEVAP:
“Genel Sistem Teorileri” yaklaşımı adı da verilen bu modeller; girdi çıktı analizi, fayda maliyet analizi ve sosyal muhasebe analizi gibi konulara dayalı olan ve Neoklasik Genel Denge ve Büyüme Modeli
çerçevesinde ele alınan modellerdir. Bu modellerde doğal afetler “dışsal faktörler” olarak ele alınarak
doğal afetlerin kısa ve uzun dönem etkileri incelenmektedir. Genel sistem teorilerinin ortak yönü,
kapalı (kompakt) evren modeline dayalı olmaları ve tabiat olaylarını açıklayan bilimsel disiplinlerde aşırı uzmanlaşmaya gitmeleridir. Genel sistem teorisyenleri, aşırı uzmanlaşan disiplinlerin tabiat olaylarını açıklama sürecinde sistemin geneline iyi bakıldığı takdirde belirli ilişkiler ağı içindeki gerçeklerin daha iyi anlaşılabileceğini düşünmektedirler. Bu bağlamda, doğal afetler, insani ve doğal faaliyetlerden oluşan bir bütün olarak görülmelidir. Örneğin küresel ısınmanın olası etkileri değerlendirilirken iklim değişikliklerinin yol açacağı hasarlar ile bu değişikliği önlemenin maliyetleri fiziko-ekonomik modeller çerçevesinde gerçekçi bir şekilde değerlendirilmeli, yani ekonomik anlamda bir “fayda-maliyet” analizi yapılmalıdır. Genel sistem teorileri olayların doğrusal (lineer) bir eksende gerçekleştiğini savunmaktadır. Dolayısıyla sınırları iyi çizildiği takdirde doğal afetlerin önceden tahmin edilebileceğini savunmaktadırlar. Doğal afetlerin tahmin edilebilirliği güçlendikçe afet ekonomisi ile ilgili kararların alınması da kolaylaşacak bu belirlilik afet ekonomisi ile ilgili planlama süreçlerinde de etkinliği de beraberinde getirecektir.