SÖMÜRGECİLİK TARİHİ (AVRUPA-AMERİKA) Dersi Hollanda Sömürgeciliği soru detayı:
SORU:
Doğu Hindistan Şirketi'nin kapatılması sürecini anlatınız.
CEVAP:
XVIII. yüzyılın sonlarından itibaren İngiltere ve Fransa’nın sömürgeler elde etme ve dünya ticaretinde hâkim olma bakımından Hollanda’nın yerini almaya başlamasıyla birlikte, şirketin gücü zayıflamaya başladı. Şirket hükûmet kaynaklarından fazla miktarda
ödünç para almak zorunda kaldı. Şirketin giderek daha fazla borç yükü altına girmesi, Avrupa’ya ithal ettiği malların fiyatlarının düşmesi, doğrudan yönetimi altında bulundurduğu yerlerin idaresinin maliyetinin artması, şirket görevlilerinin kendi hesaplarına
ticaret yapmaya başlamış olması ve çeşitli yolsuzlukların yaşanması sonucu şirketin malî ve askerî işleri 1781 yılından itibaren devlet gözetimine tâbi tutuldu. Şirket özellikle savaşlardan ve kötü yönetimden büyük zarar görmüştü. Ayrıca rakip şirketlerin rekabeti ve kendi memurlarının giriştiği yasa dışı ticaret, doğu ithal ürünlerindeki kâr hadlerinin düşmesine neden olmuştu. Şirket, 1783 yılında temettü ödemeyi durdurmuş ve aşırı borçlandığı Amsterdam Bankası’nı 1781’de iflas ettirmişti. Hollanda hükûmeti, 31 Aralık 1799 tarihinde şirketi feshetti ve tüm mal varlığını devlete intikal ettirdi. Tüm koloniler de Hollanda hükûmetinin doğrudan yönetimi altına girdi.