XI-XIII. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ Dersi Karahanlı Türkçesi Grameri I: Ses Bilgisi ve Sözcük Yapımı soru detayı:
SORU:
Düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen kalıplaşmış ekler hangileridir?
CEVAP:
Düzlük-yuvarlaklık uyumu bakımından eklendikleri sözcüklerin ünlüsü ile uyuma girmeyip yuvarlak ünlülü olan ekler şunlardır: +AGU topluluk sayı adı yapan ekler, -GU gelecek zaman/gereklilik eki, -Ur fiilden fiil yapma eki, -sU, -sUn, -sUnI 3. tekil kişi emir kipi, -U ulaç eki, -GUçI eki, -GUz- eylemden eylem yapan ek, -GUr- eylemden eylem yapan ek, -DUk sıfat-fiil eki, -DUr- eylemden eylem yapan ek, -DÜz- eylemden eylem yapan ek.
Dudak uyumu bakımından eklendikleri sözcüklerin ünlüsü ile uyuma girmeyip düz ünlülü olan ekler şunlardır: -mIş belirsiz geçmiş zaman, +nI belirtme durumu eki, +DIn ayrılma durumu eki, +DI belirli geçmiş zaman 3. tekil kişi, -gıl/-gil 2. tekil kişi emir eki, -glı sıfat-fiil eki, -gInçA ulaç eki.