SORU: Edebiyat-ı Cedide döneminde öne çıkan uzun hikayeler ve yazarları nelerdir?
CEVAP: Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk uzun hikâyeler Ahmet Midhat Efendi tarafından kaleme alınmıştır. Onun uzun hikâyeleri Letaif-i Rivayat adlı seride yer alan 25 kitap içindeki 27 hikâye ve üç romandan (Yeniçeriler, Çingene, Bahtiyarlık) meydana gelmiştir. Seri, önce üç kitaplık bir çalışma olarak düşünülmüşse de bunların gördüğü ilgi üzerine yazar, daha sonra yazacağı eserleri de bu ana başlık altında neşretme yoluna gitmiştir. Eserdeki uzun hikâyeler hacim bakımından büyük, ancak tek bir konu etrafında gelişen anlatılardır. Ahmet Midhat’ın ardından uzun hikâye yazan ikinci isim Recaizâde Mahmut Ekrem’dir. Muhsin Bey ve Şemsa adlı uzun hikâyeleri yazan Ekrem bizzat Araba Sevdası’nın önsözünde kendisinin de belirttiği gibi başarı kazanamamış eserlerdir. Nitekim İnci Enginün de bu konuda şöyle demektedir: “Şiirindeki zayıflığa karşılık Recaizade Ekrem’in tiyatro ve hikâye yazarlığı daha kuvvetlidir. Ancak bu kuvvet şiirlerle süslediği ve bir bakıma o şiirlerin hikâyesi gibi sunduğu Muhsin Bey yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi (1991) ve Şemsa (1897) adlı hikâyelerinde değil, Araba Sevdası (1896) romanındadır.” Hemen arkasından Nabizade Nazım’ın kaleme aldığı sekiz uzun hikâyenin içinde Karabibik köyü anlatması ve natüralist mahiyet taşıması bakımından öne çıkmıştır.
