SORU: Edebiyat-ı Cedide topluluğunda kısa hikaye yazan önde gelen isimler kimlerdir?
CEVAP: Türk edebiyatında küçük hikâye, Samipaşazade Sezai’nin yazdığı hikâyelerle gerçek kimliğine kavuşmuştur. Samipaşazade Küçük Şeyler adlı kitabında bir araya getirdiği kısa hikâyelerle bu türün önünü açmış; tür, Edebiyat-ı Cedide topluluğuna mensup yazarlar tarafından daha da geliştirilmiştir. Edebiyat-ı Cedide sanatçılarının hikâye türünü bu derece geliştirmelerinin sebepleri arasında bu sanatçıların batılı eserleri orijinalinden okuyacak kadar yabancı dil bilmeleri ve Ara Nesil mensuplarınca yapılan bu türe ait tercümelerdir. Romanda olduğu gibi kısa hikâyede de Halit Ziya diğerlerinden hayli öndedir. Bu açıdan Mehmet Törenek’in Edebiyat-ı Cedide hikâyesinin asıl kurucularının Mehmet Rauf ile Hüseyin Cahit olduğunu, Halit Ziya’nın topluluğa katıldığında hikâyeleriyle kendini ispatlamış ve onlara değiştirici yönde tesir yapmış, hatta ufuklarını genişletmiştir şeklindeki tespiti hiç de yabana atılacak bir tespit değildir (Törenek, 1999, 26). Bu açıdan bakıldığında Halit Ziya’nın hikâyeciliğinin en az romancılığı kadar başarılı olduğunu söylemek mümkündür. Ne yazık ki onun romancılığı hikâyedeki başarısının ortaya çıkmasını engellemiştir.
