SORU: Eğitim programlarının genel özellikleri nelerdir ?
CEVAP: İzleyicide davranış değişikliğine yol açması için yapıldığı daha somut biçimde göze çarpan ve çoğunluğu “metne dayanan anlatımlar” olarak bilinen televizyon eğitim programlarının amacı; estetik kaygı ve eğlendirmekten çok, hedef kitlesini bilgilendirmek, onların davranış, tutum ve düşüncelerinde değişiklik yapmaktır. Televizyon eğitim programlarının öğretici olması için; bütünlük taşıması, içinde merak, aksiyon, bilgi, kişisellik, gerçeklik ve yenilik ögeleri taşıması gerekir. Televizyon eğitim programı türleri; doğrudan öğretici (instructional), bilgi aktarıcı (informational) ve güdüleyici (motivational) programlar olarak sınıflandırılır. Doğrudan öğretici (instructional) programlar, herhangi bir konuyu ya da nesneyi tanımlayıcı, bilgi verici, öğretici programlardır. Aktarılacak konuyla ilgili bir uzmanın hazırlayıp sunduğu bir program formatında hazırlanırlar. Bu programlar, konunun daha iyi anlaşılabilmesi ve görsel zenginlik kazandırmak için görüntülerle desteklenebilir. Yapılış nedenleri daha çok, izleyicilerin karşısına çıkarılma olanağı bulunmayan, alanlarında yetkin ve otorite uzmanların izleyiciyle buluşturulmasıdır. Bu uzmanların, sahip oldukları nitelikler sebebiyle, izleyici üzerinde ikna edici etkisinin yüksek olduğu düşünülür. Ayrıca, izleyiciye verilecek bilginin soyut nitelik taşıması ve görselleştirme olanaklarının zayıf olması durumunda da yine çoğunlukla bu format kullanılır. Aktarılacak bilginin öne çıkması gerektiği düşünülen programlarda, içerik yine uzmanlarca hazırlanmakla birlikte, sunucu kullanımı yoluna da gidilebilmektedir. Doğrudan öğretici programlarda sunucunun kişiliği diğer programlara nazaran çok daha önemli olduğu için sunucunun izleyici ile hemen diyaloga girebilecek bir yapıda olması gerekmektedir. Bilgi aktarıcı (informational) programlar, öğretme amacına biraz daha dolaylı biçimde yaklaşan, daha çok bilgi edindirme yoluyla davranış değişikliği kazandırma amacı taşıyan programlardır. Güdüleyici (motivational) programlar ise, doğrudan öğretici ya da bilgi aktarıcı program özelliklerini de içerebilen ve eğlence ögesinin kullanımıyla izleyicinin kendisinin bile farkında olmadan eğitildiği programlardır.
