TÜRKÇE BİÇİM BİLGİSİ Dersi Ekler ve Yardımcı Sesler soru detayı:

CEVAP:

Üzerinde durmamız gereken konulardan biri vurgusuz orta hece düşmesidir. Birincisi açık, ikincisi ünsüzle başlayan kapalı bir heceye sahip iki heceli kelimeler; ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecedeki dar ünlülerini düşürebilirler. Bu durum ğ-r, ğ-n, ğ-z, ğ-s ya da y-n, l-n, r-n, n-z, m-z ve v-ç yapısında olan organ adlarında görülür. 

Eklenme sırasında görülen bir başka özellik de ötümlüleşmedir. Ötümlüleşme; kelime sonundaki ötümsüz /k/, /ç/, /p/, /t/ ünsüzlerinin ünlüyle başlayan bir ekten önce sırasıyla ötümlü /ğ/, /c/, /b/, /d/ ünsüzlerine dönüşmesidir.

Eklenme sırasında ortaya çıkan bir başka ses olayı da yardımcı seslerle ilgilidir. Ünlüyle biten bir eke ünlüyle başlayan ek geldiğinde araya bir /y/ sesi girer: kapı-y-a, tepe-y-e Araya giren /y/ sesinin, bazı durumlarda düşmüş eski bir /g/ sesinin eklenme sırasında yeniden ortaya çıkan biçimi olduğu görüşü de vardır.