CEVAP:

Eleştirel kuramcı için bilimsel araştırma
yürütmenin amacı, sadece toplumsal dünyayı incelemek
değil aynı zamanda onu değiştirmektir. Eleştirel kuramcı
rahatsız edici sorular sorar; çelişkileri ortaya koyar;
ikiyüzlülüğü açığa çıkarır; sıradan insanların, dogmaların
hâkimiyetinden kurtulmalarına yardımcı olur. Eleştirel
sıfatına sahip bir teori ve bilimsel araştırma politik
etiketinden korkmaz ve insanlar için özgürleştirici ve
dönüştürücü bir çaba hâline gelir.
• Eleştirel teoriye göre gerçekliğin birçok düzeyi
vardır ve yüzeyde gözlemlenenler, kolaylıkla
daha derin düzeylerdeki önemli yapıları veya
nedensel mekanizmaları gizleyebilir. Bu tür
çelişkili süreçleri keşfetmek ve anlamak eleştirel
yaklaşımın temel görevidir. Çünkü değişim ve
çatışma her zaman görünür olmayabilir ve
kolaylıkla gözlemlenemeyebilir. Eleştirel
kuramcıya göre toplumsal dünya yanılsama, mit
ve çarpıtmayla doludur.
• Eleştirel kuramcılara göre toplum insanlardan
önce var olur ancak yalnızca onların aktif
katılımıyla sürekli hâle gelir. İnsanlar toplumu
yaratır ve toplum da insanları etkiler. Etkilenen o
insanlar da tekrar yeni toplumsal yapılar
yaratırlar. İnsanlar sürekli devam eden böylesi bir
ilişkisel yapı içinde var olurlar. Eleştirel
yaklaşıma göre insanların açığa çıkmamış bir
potansiyelleri vardır. Bu potansiyel çoğu zaman
gerçekleşmeden kalır çünkü insanlar içinde
bulundukları toplumsal koşullardan
kurtulamayabilirler. Oysa potansiyelin açığa
çıkması için insan, yüzeydeki görünümlerin
ötesine bakmalı ve içinde bulunduğu durumu nasıl değiştirebileceğini düşünmelidir. Eleştirel
kuramcıya göre bilgi, insanları geçmiş düşünme
biçimlerinin zincirlerinden kurtarabilir ve
çevrelerindeki olayların denetimini ele almalarına
yardımcı olabilir. Dolayısıyla eleştirel sosyal
bilim, bilgiyi kullanmaya dönük olarak
dönüştürücü bir bakış açısını benimser.
Dönüştürmek, temelden değiştirmek, ana yapıları
yeniden düzenlemek ve mevcut sınırları aşmak
demektir.