İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ Dersi Sosyalist Düşüncenin Doğuşu ve Marksizm soru detayı:
SORU:
Emek-Değer Teorisi'ni açıklayınız.
CEVAP:
Kapitalizmi feodalizm gibi önceki toplum yapılarından ayıran temel fark emekle diğer üretim araçlarının sahipliliğinin ayrışmasıdır. Bu fark sermaye sahibi kapitalistler ile emeğinden başka bir şeyi olmayan işçi sınıfından oluşan iki sosyal sınıflı toplumda mal ve hizmetlerin alım-satımı ve işçi ücretleri konusunda kontrat yapma ilişkilerinin varlığını ortaya koyar. Marx’a göre piyasa için üretim yapılmayan kapitalizm öncesi toplumlarda mallar “kullanım değeri” için üretilmiş, kapitalizmde ise malların üretimesinin amacı piyasaya yönelik “değişim değeri”
için olmuştur. Marx, malları (metaları) değer bağlamında açıklar. Buna göre bir malın kullanım değeri, bireylerin o mala atfettiği önemle yani sağlayacakları
marjinalistler bağlamında faydayla ölçülür. Dolayısıyla bir malın kullanım değeri, bireylerin sübjektif olan yargılarına bağlıdır. Öte yandan değişim değeri, tüm malların ortak ve standart olabilecek bir ölçü temelinde (üretim temelinde) ele
alınması ve değeri oluşturan birimin, bahsi geçen malın üretilmesinde harcanan emek-zaman miktarı olması gerekir. Marx öncesi Adam Smith, David Ricardo benzeri klasik iktitisatçılar analizlerine bir malın değerinin (fiyatının) nasıl belirlendiği sorusuna cevap arayarak başlarlar. Marx ise malların nispi fiyatlarının
nasıl belirlendiğiyle ilgilidir. Bu bağlamda Ricardo’nun “emek değer teorisi”nden yararlanır ve bir malın diğer mallar cinsinden değerinin o malın üretilmesinde kullanılan emek-zaman tarafından belirleneceğini ortaya koyar. Bir malın üretilmesinin sosyal maliyetini sadece onun üretilmesi gereken emek oluşturur. Sermaye biriktirilmiş/ stoklanmış emektir.